نام پژوهشگر: حیدر نذیری

سیمای ایران در عصر صفوی از منظر اشعار صائب تبریزی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  حیدر نذیری   محمد فولادی

موضوع این پایان نامه، سیمای ایران در عصر صفوی از منظر اشعار صائب تبریزی است. ایران درعصر صفوی، از لحاظ تاریخی، مذهبی، نظامی، فقه شیعه، ادبیات شیعی و رواج بازرگانی و روایی اقتصاد از جایگاه ویژه ای برخورداراست. از طرفی اهمیت تأثیر گذاری این دوران را نباید درشاعر نکته سنج، باریک بین و ژرف نگری همچون صائب نادیده گرفت. هدف از نگارش این پایان نامه، بررسی زمینه های اجتماعی، اقتصادی، مذهبی، ادبی، جغرافیایی ایران در عصر صفوی است و از همه مهم تر آن که بستر مناسبی برای دانش پژوهان در جهت بررسی مباحث سبک شناسی، نقد ادبی و نقد مضمون در شعر سبک هندی مهیا گردد. بنابراین برای نیل به این مقصود، در وهله ی اول، سعی شده که با مطالعه ی برخی از مهم ترین کتاب های تاریخی این عصر، شمای کلی از مهم ترین ویژگی های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، مذهبی، ادبی، جغرافیایی ایران عصر صفوی در پیش روی خواننده قرار گیرد و در وهله ی دوم، به دنبال بازتاب مباحث مذکور در اشعار صائب، مطالعه ی دیوان صائب در دستور کار قرار گرفته است. سبک شعری صائب، نمونه ی تمام عیار سبک هندی است و آیینه وار، چهره ی تمام نمای سبک هندی را نشان می دهد. دیوان صائب، تجلیگاه خوبی از مهم ترین مسائل اجتماعی، نظیر: اعتقادات، آداب و رسوم، بازی ها، مشاغل، و... مسائل اقتصادی، نظیر: وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم، محصولات تولیدی، و... مسائل مذهبی، نظیر: احکام و مسائل شرعی و دینی و... مسائل ادبی، نظیر: وفورمضامین و اصطلاحات ادبی و مسائل مربوط به نقد ادبی و... مسائل جغرافیایی، نظیر: بازتاب برخی از شهرها، اماکن و بناهای تاریخی، طبیعت ایران و... مسائل روابط بین اللمل، نظیر: تاثرات روابط ایران با فرنگ، هند، اوزبک و روابط تجاری با برخی ازاین ممالک