نام پژوهشگر: بهار عصاره

بررسی دو فرم رایج موسیقی سازی دوره رنسانس: «فانتزی و تم و واریاسیون»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده موسیقی 1391
  بهار عصاره   مهرداد پاکباز

در مواجهه با آثار بازگردانده شده به شیوه ی آوانگاریِ مدرن، که عمدتا مجموعه ی وسیعی از قطعات رنسانس و باروک که در شکل اولیه ی آنها آوانگاری به شیوه ی دستان نگاره صورت گرفته، به علت فقدان اطلاعات تکمیلی جهت تشخیص اجرای صحیح (اشاره به سرعت، دینامیک، خط های صوتی و ...) و عدم آگاهی کافی بعضی از ویراستاران، حساسیت پیگیری و دسترسی به منابع اولیه، با استناد به شواهد قابل دسترس از زیباشناسی مرسومِ آن دوره بسیار احساس می گردد. در جریان تحصیل اینجانب، قطعات مربوط به ساز لوت و ویهوئلا که شامل ویژگی های ذکرشده می باشند، آشنایی و اجرای قطعه ی «آواز امپراطور» اثر لوئیس ناروائز، زمینه ی کنجکاوی و کند و کاش را جهت پی بردن به معیارهای تاریخی صحیح و نه فقط پیروی از اطلاعات درج شده در نسخه های ویراستاری شده ی امروزی، ایجاد می کند. این قطعه تنظیمی است از قطعه ی دیگری تحت عنوان «هزار افسوس» که توسط ژوسکن دپره برای چهار خط آوازی ساخته شده است. بررسی یک اثر هنری مربوط به چند قرن پیش، مانند تفحص در آثار باستانی و یا حتی رویدادهای تاریخی می باشد، چرا که در خلق چنین آثاری، عناصر و عوامل عدیده ای از جمله عوامل اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و ... تاثیرگذار می باشند و برای دسترسی به یک پژوهش همه جانبه و جامع، مطالعه ی موشکافانه ی تک تک این عوامل امری ضروری به نظر می رسد. لذا برای دست یابی به اهداف بیان شده، باید به سوالات زیر پاسخ گفت: 1- عصر رنسانس مصادف با چه حوادث و تحولات تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و ... بوده و این حوادث و تحولات چه تاثیراتی بر هنر رنسانس و علی الخصوص موسیقیِ رنسانس و ترویجِ آن داشته است؟ 2- در عصر رنسانس برای نوشتن و انتشار آثار موسیقی چه روشی به کار گرفته می شده است؟ 3- مبدا و ریشه ی قطعه ی «آواز امپراطور» چه بوده است؟ 4- آیا قطعه ی «آواز امپراطور» تنظیم نت به نت اثر ژوسکن است یا در خلال این تنظیم، ناروائز عناصر دیگری را نیز به آن افزوده است؟ 5- در برگردان امروزیِ دستان نگاره ی موجود از این قطعه، ویراستاران تا چه حد به اصل اثر وفادار بوده اند؟ برای دستیابی به پاسخ سوالاتِ مطرح شده، ابتدا در یک نگاه کلی هنر و جامعه ی رنسانس را مورد بررسی قرار داده و به ساختارهای زیباشناختی و عوامل درونی و بیرونیِ نوزایی رنسانس و ظهور تغییرات در موسیقی رنسانس پرداخته می شود. برای تحلیل دقیق و جامع قطعه ی «آواز امپراطور» می بایست مبدا و سرمنشاء این قطعه مورد مطالعه قرار گیرد، لذا در فصل های بعدی، تاریخچه ی مختصری از ساز ویهوئلا و شیوه های رایج نت نگاریِ رنسانس مورد بررسی قرار می گیرد. هم چنین آگاهی از زندگی نامه و تالیفات و آثار خالقین این قطعه، به درک صحیحِ ساختار و عوامل بنیادی، از جمله فرم اثر، مطالعه ی دقیق دستان نگاره ی اصلی، مفهوم و تشخیص انواع دیمینوشن های افزوده شده و چگونگی صدادهیِ آن بر روی ساز ویهوئلا کمک شایانی خواهد کرد. در انتها قطعه آواز امپراطور با شانسونِ هزار افسوس تطبیق نت به نت داده شده و انواع دیمینوشن های اضافه شده به آن مورد بررسی قرار گرفته است. هم چنین برای دستیابی به نکات حائز اهمیت برای برگردان یک دستان نگاره به نت نگاریِ امروزی، نمونه ای از یک برگردان مورد انتقاد قرار گرفته است.