مقدمه: رحم اندامی تولیدمثلی است که در فرآیندهای لانه گزینی و تکوین جنین نقش اساسی دارد. عوامل و بیماری های مختلفی از جمله دیابت می توانند در عملکرد تولیدمثلی جنس ماده اختلال ایجاد کنند. بطوری که احتمال نارسایی غدد جنسی و ناباروری ناشی از آن در زنان دیابتی بیشتر از زنان غیر دیابتی است. در این بررسی، اثرات هیپرگلیسمی و درمان با انسولین بر چرخه رحمی، دوره استروس و سطوح هورمون های هیپوفیزی و تخمدانی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: تعداد 24 موش صحرایی ماده بالغ (g200-180) به طور تصادفی به 4 گروه شامل: گروه کنترل، شم، هیپرگلیسمی (mg/kg stz, i.p60)، هیپرگلیسمی تحت تیمار با انسولین (iu/kg/day, sc20ins; +stz) تقسیم شدند. در طول دوره آزمایش با بررسی سیتولوژیکی اسمیر واژینال، مراحل سیکل جنسی حیوان ها بررسی و در پایان دوره آزمایش (36 روز) و در مرحله دی استروس سیکل جنسی از طریق سینوس چشمی از موش های صحرایی خون گیری به عمل آمد و سطوح هورمون های lh، fsh، استروژن و پروژسترون اندازه گیری شد. تحت بیهوشی با اتر، شاخ راست رحم خارج، وزن و3/1 میانی آن جدا و فیکس (بوئن) شد. پس از طی مراحل آماده سازی بافتی و تهیه برش های رندوم، مشخصات میکروآناتومیک اندومتر و میومتر به کمک روش های استریولوژیکی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: در مقایسه با گروه کنترل، وزن بدن، وزن و حجم رحم، حجم و ضخامت اندومتر و میومتر و همچنین، تعداد فیبرهای عضلانی در موش های صحرایی هیپرگلیسمیک بطور معنی داری کاهش یافت. علاوه بر این، اتساع عروق و نفوذ سلول های التهابی که احتمال می رود پلاسماسل باشند، در رحم حیوانات هیپرگلیسمیک مشاهده شد و این در حالی بود که درمان با انسولین توانست تا حدی از تغییرات هیستولوژیک رحم جلوگیری کند. علاوه بر این سطح سرمی هورمون پروژسترون در گروه هیپرگلیسمی نسبت به سایر گروه ها بطور معنی داری افزایش یافت. در حالی که سطوح سرمی lh، fsh و استروژن تفاوت معنی داری در مقایسه با سایر گروه ها نشان نداد. بحث و نتیجه گیری: کاهش انسولین، استرس اکسیداتیو ناشی از هیپرگلیسمی، اختلال در سطوح هورمونی و عملکرد محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- گناد که در شرایط هیپرگلیسمی اتفاق می افتد، رحم حیوانات هیپرگلیسمیک را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد. انسولین تراپی احتمالاً از طریق برگرداندن سطوح هورمونی به حالت طبیعی و تصحیح اختلال در عملکرد محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- گناد توانست تا حد زیادی اختلالات ایجاد شده در شرایط هیپرگلیسمی را بهبود بخشد.