نام پژوهشگر: شیما شفیعی

بررسی رابطه معنایی جلد کتاب موسیقی و محتوای آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده هنر 1391
  شیما شفیعی   فهیمه دانشگر

مسئله پژوهش بررسی رابطه معنایی جلد کتاب موسیقی و محتوای آن است.هدف آن دستیابی به چگونگی برقراری رابطه معنایی محتوای این کتاب ها با عناصر دیداری ونوشتاری روی جلد است که در نهایت منجر به برقراری ارتباط با مخاطب حرفه ای بازبان مولف از طریق دیداری می شود .این امر باعث رونق صنعت نشر کتاب های حرفه ای موسیقی می گردد . . دراین پژوهش ابتدا به تاریخچه جلد کتاب و رواج آن در جهان اسلام و نیز ایران و سپس به پیشینه جلد کتاب های موسیقی معاصر ایران پرداخته شد . سرانجام با تکیه بر بخشی از دیدگاه های نشانه شناسی ،30 نمونه جلد کتاب موسیقی دهه 70و80 ایران از منظر دیداری تجزیه و تحلیل شد . روشی که برای تحلیل داده های این پژوهش از آن استفاده شد ، تجزیه و تحلیل توصیفی و آماری است . شناسایی نشانه های تصویری و نوشتاری موجود در این نمونه ها اهداف مولف کتاب موسیقی را روشن می سازد که آن را گرافیک موسیقی می نامیم . استفاده ازگرافیک موسیقی همان گفتمانی است که میان مخاطب و جلد کتاب و سپس با محتوای کتاب برقرار می گردد . بهره گیری از منابع مکتوب و تدوین پرسش نامه برای هنرجویان رشته های موسیقی جهت تحقیق میدانی منابعی بودند که در این پژوهش از آن ها استفاده شد .امروزه جلد کتاب می تواند علاوه بر نقشی که در فروش کتاب دارد از نظر فرهنگی و هنری نیز زمینه ای برای فعالیت طراحان باشد و ویترین کتاب فروشی ها ، نمایشگاهی از آثار آنان شود ، نمایشگاهی که به صورت دوره ای برپاست و بینندگان آن نیز علاوه بر مخاطبان حرفه ای ، همه اقشار مردمند . در جامعه ای که ارتباط در آن نقشی حیاتی یافته است ، جلد کتاب می تواند نقش موثری در ارتقاء سواد بصری جامعه ایفا کند و بستری را برای ارتباط و هماهنگی نزدیک تر مولف کتاب و طراح گرافیک و مخاطبان حرفه ای آثار مکتوب موسیقی فراهم سازد . در نهایت این نتیجه حاصل شد که طرح روی جلد کتاب های موسیقی می تواند رابط میان محتوا و مخاطب اثر باشد . از آنجا که این طرح ها می توانند بستری برای آشنایی با نظام های اجتماعی و هنری و تاریخی یک ملت باشند پس موجب افزایش آگاهی فکری مخاطب اثر نیز می گردند . توجه طراح و ناشر به طرح روی جلد هماهنگ با محتوای کتاب های موسیقی باعث رونق صنعت نشر این شاخه می شود . واژگان کلیدی : جلد کتاب موسیقی ، محتوا کتاب موسیقی ، رابطه معنایی ، گرافیک موسیقی