تزئینات معماری ایران درسراسر قرون، چه از نظر ساخت و چه از دیدگاه زیباشناسی، آثار گوناگونی را ارائه داده که همگی به تدریج با نظم و انسجام، از متن سنت ها و تجربیات تکامل یافته بیرون آمده اند. با وجود تأثیرات فرهنگی بر هنر ایران، تزئینات معماری شخصیت و اصالتی منفرد از سایر کشورها کسب کرده و هنرمند با حفظ مشخصات هنر ایران آنها را به کار برده است. تحقیق موردنظر به توصیف و تجزیه وتحلیل آن دسته از هنر و فضای اجتماعی دوره ی زندیه و قاجاریه می پردازد که از اصول و ارزش های اصیل هنر ایران برگرفته شده است. هم چنین این تحقیق، با مقایسه ی تطبیقی چهار بنای معماری، مسجد وکیل و مدرسه خان (نمونه موردی از معماری دوره زندیه) و مسجدنصیرالملک و نارنجستان قوام (نمونه موردی از معماری دوره قاجاریه)، به بررسی هنر ایران در دوره ای شاخص، درجهت بازشناخت هویت هنر گذشته ی ایران می پردازد. با بررسی بناهای مذکور ، به چگونگی تغییرات و تحولات رنگ در تزیینات وابسته به معماری از دوره زندیه تا قاجار پرداخته شده است. این پژوهش با بهره گیری از روش تحقیق کمی – کیفی و اطلاعات گردآوری شده که بخشی از آن بر اساس تصاویر گرفته شده و مقایسه و تجزیه و تحلیل آنها، و بخش دیگر طبق روش اسنادی – کتابخانه ای گردآوری شده، به موارد مذکور پاسخ داده است. این پژوهش نشان می دهد که در هنرکاشی کاری دوره قاجاریه نسبت به دوره زندیه تأثیر گرفته از تغییر دیدگاه های هنری در آن دوره می باشد. هنرمند کاشی کار در دوره زندیه برخورد محتاطانه ای در رابطه با استفاده از رنگ ها و فرم های جدید، نسبت به هنرمند دوره قاجاریه داشته است. همچنین در این تحقیق نکته ای که بیش از هرچیز نمایان شده، تأثیرمستقیم اقتصاد دوره قاجاریه و علاقه شدید هنرمندان آن دوره به هنرهای تزئینی غرب، بر هنر معماری خصوصاً تزئینات کاشی کاری آن زمان بوده است. هم چنین از آنالیز رنگ ها در کاشی های بناهای نام برده این نتیجه بدست آمد که بیشترین رنگ های مورد استفاده در بناهای مذکور در دوران زندیه، به ترتیب آبی لاجوردی، زرد، سفید و صورتی و در دوره قاجاریه، آبی لاجوردی، زرد وسرخابی بوده است. واژگان کلیدی: رنگ – کاشی کاری – معماری زندیه – معماری قاجاریه.