نام پژوهشگر: اسما شکوه سلجوقی

مطالعه لکه های خورشیدی و تأثیر فراوانی آن ها بر اقلیم زمین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بیرجند - دانشکده علوم 1391
  اسما شکوه سلجوقی   علیرضا محمدنژاد

لکه های خورشیدی به عنوان یکی از فعالیت های خورشید از جمله پدیده هایی است که در دهه های اخیر توجه اقلیم شناسان را به خود معطوف کرده و به عنوان یکی از مولفه هایی که می تواند بر سامانه اقلیمی زمین در مقیاس های زمانی متفاوت اثر گذاشته و در نهایت نوسانات و تغییرات اقلیمی را به دنبال داشته باشد، در کانون توجه قرار گرفته است. پریود رخداد ماکزیمم و مینیمم لکه های خورشیدی نیز به علت افزایش میزان پلاسمای گسیل شده به زمین در هنگام افزایش فعالیت های خورشیدی می تواند بر دمای کره زمین موثر باشد. از اینرو در این تحقیق به تأثیر فراوانی های لکه های خورشیدی بر بی هنجاری یا آنومالی های دمای میانگین سالانه نیمکره شمالی و جنوبی پرداخته شده است. در این راستا با استفاده از تجزیه و تحلیل های آماری، نقش لکه های خورشیدی و ارتباط آن با دمای دو نیمکره شمالی و جنوبی در دوره1850 تا 2010 میلادی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد ضریب همبستگی متوسط بین ماکزیمم فراوانی لکه های خورشیدی و دمای نیمکره شمالی و نیمکره جنوبی وجود داشته ولی ارتباطی قابل توجه بین دمای نیمکره ها و مینیمم فراوانی لکه های خورشیدی مشاهده نشده است. روند فراوانی لکه های خورشیدی و همچنین آنومالی دمای هر دو نیمکره شمالی و جنوبی در دوره مورد مطالعه بررسی شده است. مشاهده شد که روند افزایش دمای زمین بیشتر از روند افزایش لکه های خورشیدی است و این نشان دهنده تأثیر عوامل دیگری غیر از لکه هاست. توزیع جغرافیایی آنومالی دما در هر دو نیمکره و ارتباط آن با چرخه های 10 و 11 ساله فعالیت های خورشیدی مورد بررسی قرار گرفته است. مشاهده شد که چرخه های کوتاهتر تأثیر قابل توجه بر افزایش دمای هر دو نیمکره زمین دارد. همبستگی بین فراوانی لکه های خورشیدی در سه چرخه 21 و 22 ،23 بررسی شد و همبستگی بالای این سه چرخه متوالی حاکی از ارتباطی است که باید بین چرخه های حاضر و آینده وجود داشته باشد، با استفاده از نتیجه فوق و مدل های آماری می توان چرخه های آینده را نیز پیش بینی کرد.