هدف از این مطالعه بررسی اثرات جایگزین شیر در مقایسه با شیر کامل بر روی بازده و عملکرد و پارامترهای خونی گوساله های شیرخوار بود. بدین منظور از 50 راس گوساله نر شیری هلشتاین(10 گوساله به ازای هر تیمار) در قالب یک طرح کاملاً تصادفی استفاده گردید. در سن 4 روزگی گوساله ها در جایگاه های انفرادی قرار داده شدند و به طور تصادفی بین تیمارهای مختلف توزیع شدند، که تیمارهای آزمایشی شامل: 1) جایگزین شیر fukamle blue (23%= cp و 20%= cf)، 2) جایگزین شیر kalber gold(23%= cp و 18%= cf)، جایگزین شیر spezial nue (22%= cp و 19.5%= cf)، 4) جایگزین شیر tento milk(21%= cp و 16.5%= cf) و 5) شیر کامل گاو (تیمار شاهد) بود. مصرف استارتر، رشد و پارامترهای خونی در دوره های قبل از شیرگیری (روز 1 تا 52) و پس از شیرگیری (روز 52 تا 70) اندازه گیری شد.پس از تولد،گوساله های تازه متولد شده به مدت 3 روز با مقدار کافی آغوز تغذیه شدند. ملاک از شیرگیری سن گوساله ها بود و کلیه گوساله در سن 52 روزگی از شیر گرفته شدند. وزن کشی و اندازه گیری رشد اسکلتی هر ده روز یکبار قبل از وعده ی غذادهی صبح انجام شد و پس از آن به منظور مطالعه فاکتورهای خونی، در سنین 14، 28، 42 و 70 روزگی نمونه های خون از سیاهرگ وداج گوساله ها اخذ گردید. در سن 25 و 50 روزگی از 5 گوساله به ازای هر تیمار به طور تصادفی مایع شکمبه جمع آوری گردیده و ph آن تعیین شد.اطلاعات بدست آمده با نرم افزار آماری sas و رویه ی mixed در قالب طرح کاملاً تصادفی آنالیز شدند و وزن تولد به عنوان متغیر کوواریانت در نظر گرفته شد. میزان مصرف ماده خشک روزانه در دوره قبل از شیرگیری معنی دار نبود، اما بعد از شیرگیری (01/0 >p) و هم چنین در کل دوره آزمایشی (05/0>p) تحت تاثیر تیمارها قرار گرفت. تیمار جایگزین شیر 3 در دوره پس از شیرگیری افزایش وزن روزانه کمتری نسبت به سایر تیمارها داشت (01/0>p) و در کل دوره آزمایشی تیمار شاهد افزایش وزن روزانه بیشتری نسبت به سایر تیمارها داشت (05/0>p) ولی قبل از شیر گیری افزایش وزن روزانه معنی دار نشد (05/0 p >). بازده خوراک در دوره قبل از شیرگیری و در کل دوره آزمایشی معنی دار نبود ولی در دوره پس از شیر گیری تمایل به معنی داری نشان داد (07/0=p) و تیمار جایگزین شیر 4 و شیر کامل با سایر تیمارها اختلاف معنی داری داشتند. در دوره قبل از شیرگیری و در کل دوره آزمایشی میزان مصرف استارتر معنی دار نبود ولی در دوره پس از شیر گیری تیمار جایگزین شیر 3 استارتر کمتری را نسبت به سایر تیمارها مصرف کرد ولی بین سایر تیمارها اختلاف معنی داری مشاهده نشد (01/0>p). هم چنین تیمارهای آزمایشی تاثیر معنی داری را بر روی غلظت پروتئین کل (05/0>p)، ازت اوره ای خون (05/0>p)، منیزیم (01/0>p)، فسفر (05/0>p)، تری گلیسیرید (05/0>p) و کلسترول خون (01/0>p) داشتند. ph شکمبه در تیمارهای 3 و 4 نسبت به سایر تیمارها کمتر بود (05/0>p). میانگین اسکور مدفوع در تیمار 2 کمتر از سایر تیمارها بود (05/0>p). نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که جایگزین شیر 4 (cp=21%, cf=16%) نسبت به سایر جایگزین های شیر و شیر کامل موجب افزایش بهبود در بازده و عملکرد گوساله های شیری می گردد.