چکیده خلافت فاطمی اولین حکومت شیعی بود که مستقل از عباسیان در جهان اسلام شکل گرفت و خلفای فاطمی اولین حاکمانی بودند که عنوان خلیفه را پس از عباسیان بر خود نهادند. تشکیل این حکومت در مغرب بود و سپس با فتح مصر به آن جا انتقال یافت. در این زمان بین حاکمان اسلامی و جامعه ی مسلمانان علم از جایگاه والایی برخوردار بود. خلفای فاطمی نیز توجه زیادی به علم آموزی و تعلیم و تربیت نمودند. مراکز تعلیمی خاصی در این دوره چون دارالعلم تاسیس شد. جامع الازهر در قاهره نیز مرکزی برای تدریس علوم دینی بود. کتابخانه ی قصر خلفا ی فاطمی از کتبی زیادی در موضوعات مختلف یک مجموعه ی غنی را به وجود آورده بود. حکومت به نحو قابل توجهی به حمایت از دانشمندان و افراد کارآمد بدون توجه به تعلقات دینی و فکری پرداخت. با این وجود در مصر دوره ی فاطمیان دانشمندان مشهور و برجسته به ویژه از جامعه اسماعیلیان برنخاستند، البته قاضی نعمان در این بین یک استثناست. در این دوره از علوم دینی و انسانی بیشتر از علوم طبیعی استقبال شد. علوم عربی چون صرف و نحو نیز، مورد توجه قرار گرفت. فلسفه ی اسماعیلی با نگارش کتاب راحه العقل داعی حمید الدین کرمانی شکل منسجم تری به خود گرفت، بیشتر از همه فقه و به ویژه فقه اسماعیلی در این دوره خوش درخشید.