چکیده به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف سولفات روی و تنش کم آبی در مراحل مختلف رشد گیاه نخود بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک، آزمایش به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی، با 3 تکرار در سال 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. عوامل آزمایشی عبارت بودند از کود روی با سه سطح شامل: صفر، 3 و 6 کیلوگرم سولفات روی در هکتار، که در 2 مرحله 15 و 25 روز پس از کاشت، محلول پاشی شد و سطوح آبیاری با سه سطح شامل (1- آبیاری در زمان کاشت 2- آبیاری در زمان کاشت + قبل از گلدهی 3- آبیاری در زمان کاشت + قبل از گلدهی + غلاف دهی). نتایج نشان داد که اثر اصلی کود روی و بر روی صفات فیزیولوژیک (پایداری غشا، پتانسیل اسمزی، سبزینگی، فلورسانس کلروفیل، محتوی کلروفیل a، b و کل، کارتنوئیدها، پرولین، قندهای محلول و پروتئین) و عملکرد اثر معنی داری داشت. کاربرد 6 کیلوگرم کود سولفات روی در هکتار نسبت به دو سطح دیگر، در اکثر صفات اندازه گیری شده اثر بهتری داشت و بیشترین عملکرد را ایجاد کرد. نتایج نشان داد که تنش کم آبی علاوه بر صفاتی فیزیولوژیک که در اثر مصرف روی تغییر یافتند، در سایر صفات (محتوی آب نسبی، پتاسیم، سدیم، نسبت پتاسیم به سدیم و میزان آهن) و عملکرد نیز تغییرات معنی دار ایجاد کرد. اندازه گیری فاکتورهای فیزیولوژیک نشان داد که گیاه در جهت مقابله با آثار سوء تنش کم آبی اقدام به تنظیم اسمزی سلول می نماید و در راستای این هدف موادی را سنتز (مثل پرولین) یا تخریب (مثل پروتئین ها) می کند. تمامی این واکنش ها برای گیاه هزینه بر بوده و در کاهش موادی که می توانست برای افزایش عملکرد استفاده شود، موثر است. بطوری که عملکرد حاصل از دو بار آبیاری درصد 75/20 و یکبار 38/33 در صد نسبت به سه بار آبیاری کاهش نشان داد.