نام پژوهشگر: منصوره حاجیان

بررسی زبانشناختی مشکلات ترجمه متون حقوقی قضایی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1390
  منصوره حاجیان   پریوش صفا

این پژوهش در حوزه زبانشناسی انجام گرفته و دارای بعد مطالعاتی توصیفی-تحلیلی می باشد. در این پژوهش دلایل دشواری ترجمه متون حقوقی و قضایی، به عنوان چالش اصلی، بر اساس مطالعه عناصر زبانی سازنده این گونه تخصصی مورد واکاوی قرار گرفته است. مطالعه و تجزیه و تحلیل پیکره زبانی این پژوهش نشان می دهد که از میان سه گروه اصلی این دسته از متون، می توان ریشه برخی از دشواری های این نوع خاص از ترجمه را شناسایی کرد.متون حقوقی و قضایی در این پژوهش به سه گروه اصلی 1.اسناد حقوقی عمومی نظیرقانون جزای عمومی 2.اسناد حقوقی شخصی نظیر وصیت نامه 3.متون آیین نامه ها، دسته بندی و مورد مطالعه قرار گرفته ا ند. برخی از ریشه های دشواری این نوع از ترجمه بر اساس بررسی اسناد حقوقی چنین تشخیص داده شدند: استفاده رایج از گروه های اسمی به جای جملات، دشواری ترجمه عناصر تصویری مانند مهر،تمبر، آرم و ...، استفاده از افعال به شکل صفت مانند " صادره از"، مبهم بودن مرز معنایی میان دسته ای از کلمات هم خانواده مانند دو کلمه "رسمی" و "قانونی"، استفاده از قعل "شدن" در زبان فارسی برای بیان جملات مجهول زبان فرانسه... بر اساس این پژوهش، با وجود دشواریهای ترجمه این دسته از متون، با به خاطرسپاری واژگان، اصطلاحات و ساختارهای خاص زبانی متون حقوقی و قضایی در دو زبان مبدا و مقصد، مترجم به راحتی از پس این نوع ترجمه برخواهد آمد.در واقع می توان گفت مشکل اصلی بر سر راه این نوع از ترجمه، نه عدم وجود و تطابق عناصر نحوی و نه واژگان معادل در هر دو زبان است، بلکه عدم تسلط مترجم بر این دو مقوله می باشد. به زبان دیگر، مشکل اصلی، انتقال مفهوم یک متن از زبانی به زبان دیگر نیست، بلکه عدم توانایی بیان درست مطالب حقوقی و قضایی به صورت مکتوب و به صورت شفاهی حتی در زبان مادری می باشد. این پژوهش به منظور بررسی و شناخت مشکلات این دسته از متون و در جهت ارائه راهکار برای رفع این مشکلات انجام شده و نتایج آن می تواند در خدمت افرادی که مایلند ترجمه تخصصی این متون و یا کار در دارالترجمه ها را به عنوان حرفه خود انتخاب کنند، قرار گیرد.