نام پژوهشگر: یدالله هدایت

بررسی و تحلیل متون ناظر به قیام در دوره غیبت
پایان نامه سایر - دانشکده علوم حدیث 1391
  یدالله هدایت   کاظم قاضی زاده

- ازجهت سندی چهار روایت صحیح السند یک روایت موثقه ومابقی 29 روایت ضعیف می-باشند 2- روایات منع قیام با دو روایت از زمان امام علی ? که جنبه پیشگویی دارد آغاز و با دو روایت ازامام رضا (علیه السلام) به پایان می رسد از امام سجاد ? هم دو روایت موجود می-باشد و بیشترین روایت مربوط به امام باقر ? و امام صادق ? می باشد علت بیان این آمار این است چرا برخی ائمه این همه تأکید و از برخی ائمه اصلاً روایت نداریم ؟در پاسخ روایات منقول از امام علی ? جنیه پیشگویی دارد و روایت امام سجاد ? به خاطر شرایط بعد از کربلا قیام هایی که به خون خواهی امام حسین ? معمولا از امام می خواستند که به صحنه وارد شوند ولی امام زمینه را مناسب نمی دیدند بیشترین روایت مربوط به امام صادق ? و امام باقر ? است که شرایط به ظاهر مساعدی برای قیام فراهم آمده است از جمله این شرائط درگیری بین بنی العباس و بنی امیه بود وهمچنین پیشنهاد هایی ازافراد متعدد از جمله از جانب ابومسلم خراسانی بود که حکومت را به دست گیرند که امام ? این مسأله را نوعی تزویر و فریب می دانستند و شرایط را مساعد برای قیام نمی دیدند 3- روایاتی که هر نوع اقدام و عملی در جهت تشکیل حکومت در دوره غیبت را جایز نمی داند چند دسته می شوند الف) ظاهر برخی روایات بیان گر این است که از تحریفات بنی امیه و بنی عباس می باشد تا شیعیان و علویان را از انجام هر گونه قیام و اقدام بر ضد آنان منصرف کنند . ب) پاره ای از روایات مربوط به پرچم های باطل است عده ای که از روی هوا و هوس می-خواستند به نام اهل بیت مردم را به خویشتن دعوت کنند ج) محتوای تعدادی از روایات مربوط به اشخاص معین و ظرف زمانی مشخص می باشد و قابلیت استفاده برای تمام دوران ها را ندارد . د) این روایات در صدد بیان حکم شرعی و تعبد عمل به آن روایات نیست بلکه بیانگر اخبار غیبی مانند طول مدت حکومت بنی امیه و بنی عباس می باشد . ه) برخی روایات در صدد دفع شبهه مهدویت نسبت به برخی از ائمه در آن زمان یا باطل نمودن ادعای مدعیان دروغین مهدویت می باشد ز) برخی از روایات برای حفظ شیعیان و دفع صدمات حکام جور، از روی تقیه صادر شده است . و) تعدادی از روایات در صدد جلوگیری از عجله در قیام است زیرا هنوز مقدمات و شرایط قیام فراهم نشده 4- در مقابل روایات منع قیام، ادله فراوانی وجود دارد که از عمومیت و اطلاق برخوردار است، که بر روایات منع قیام مقدم می شود که برخی از این ادله عبارتند: الف) آیات و روایات امر به معروف و نهی از منکر؛ مهمترین معروف را اقدامات عملی در جهت تشکیل حکومت اسلامی بیان می نماید . ب)ادله عقلی و نقلی جهاد ما را تشویق به تشکیل حکومت رهنمون می سازد زیرا بدون حکومت چگونه جهاد و مبارزه با متجاوزان به حریم اسلام و مسلمین صورت می گیرد همچنین ادله فراوانی تاکید می کند که مسلمانان نباید زیر بار حکومت های طاغوتی و ستمگران بروند ج) ادله عقلی و نقلی ولایت فقیه بیانگر این است که در دوره غیبت شیعه را بدون تکلیف نگذاشته و زمام امور اسلامی به دست فقیه جامع الشرائط گذاشته اند . د)قیام های مورد تایید معصومین مانند قیام مختار ، قیام زید بن علی بن-حسین، قیام شهید فخ الگوی خوبی جهت قیام و مبارزه علیه مستکبران می باشد ه) اخبار فراوان قیام های قبل از ظهور و تشویق شیعیان به اینکه به این قیام ها بپیوندند برخی از این قیام ها عبارت است از قیام سید حسنی، سید خراسانی، یمانی، شعیب بن صالح و....