ادبیات، شکلی از ارتباط است و هر اثرادبی با آثار پیش و پس از خود در ارتباط گفت و شنودی است،که به آن گفت وگو یا مکالمه گویند. در گفت وگو و مکالمه همواره نیاز به شخص دومی است تا اولین صدا ایجاد شود؛و صدای دوم پاسخ به آن صداست. بدین ترتیب، در کنار مکالمه گرایی یک اثر، صداهای مختلف نیز از آن اثر شنیده می شود. برخی از آثار نیز، امکانات گفتگویی را در متن خود مطرح می کنند. ( بینامتنیت )به عبارت دیگر،هرگاه این گفتگو،بین یک متن با متن یا متون دیگر، ایجاد شود،بین آن متون خاصیت بینامتنی برقرارمی شود. مقاله حاضر بر آن است تا امکانات گفت وگویی ( مکالمه گرایی ) را در آثار توفیق الحکیم، نمایشنامه نویس مصری، به ویژه اثر مهم او، « اهل الکهف » با تحلیل محتوا مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد؛ و جلوه های آن یعنی چند صدایی وبینامتنیت را بررسی کند.هم چنین تاثیر فرهنگ خودی یعنی قرآنی را بر اثر مذکور مورد ارزیابی قراردهد