نام پژوهشگر: حکیمه شریعت نیا

بررسی تطبیقی هنر میناکاری ایران و روسیه( عصر قاجار)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده هنرهای تجسمی 1391
  حکیمه شریعت نیا   محمد تقی آشوری

مطالعه ی تحلیلی و تطبیقی از هنر میناکاری دوره قاجار و میناکاری قرن 19 میلادی در روسیه و تحولاتی که در این هنر در ادوار تاریخی در سرزمین هایی تقریباً همسایه اتفاق افتاده است، مهم-ترین هدفی است که این رساله دنبال کرده است. برای بررسی ویژگی های آثار مینایی تولید شده ی عصر قاجار در ایران به آگاهی اجمالی به سابقه ی هنر میناکاری و تغییرات و تحولاتی که این هنر در دوره های تاریخی دچار آن شده است، نیازمندیم. پیشینه ی این هنر در ایران که به زمان هخامنشیان می رسد، در زمان ساسانیان دچار تحولی بزرگ می شود، بنا بر نظر بسیاری از محققان تاریخ هنر، این دوره اوج شکوفایی هنر میناکاری است و معتقدند که میناکاران بیزانس و به دنبال آن سایر ممالک خارجی، این هنر را با آن ویژگی های عالی و شگفت انگیزش، از هنرمندان ایرانی در دوره ساسانیان فراگرفتند. بعدها این هنر دارای فراز و نشیب های فراوانی شد. در دوره قاجار استادکاران میناکار تغییراتی پدید می آورند که خاص این دوره است. تغییراتی در زمینه ی کارکرد، رنگ آمیزی، مضامین مورد استفاده و غیره. در روسیه ، این هنر برای اولین بار در شهر کیف تحت تاثیر هنر میناکاری ایران عصر ساسانی به شکوفایی رسید. سپس هنرمندان روسی، براساس نیازها، اعتقادات و سلایق خود تغییراتی در به کارگیری لعاب مینا پدید آوردند. در میان دوره های تاریخی روسیه، برخی کارشناسان اوج هنری میناکاری روسیه را قرن 19 میلادی که همزمان با حکومت سلسله قاجار در ایران است، می دانند. با مطالعه و تجزیه و تحلیل ویژگی های خاص هنر میناکاری این دو کشور به نقاط اشتراک و افتراقی می رسیم که نشانگر وجود ارتباطات و تبادلات هنری و فرهنگی میان ملت ها است.