نام پژوهشگر: علی اصغر اعتصام

بررسی تاثیر اعتقادات ملی و دینی بر نگاره های حماسی مکتب قهوه خانه( مطالعه موردی:آثار منتخب قاجار تا پهلوی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1391
  علی اصغر اعتصام   آناهیتا مقبلی

نقاشی موسوم به قهوهخانه، برخلاف جریانهای نقاشی آکادمیک و نگارگری جدید، خارج از حوزه ی هنر رسمی رشد کرده است. اینگونه نقاشی که آمال و علایق ملی، اعتقادات مذهبی و روح فرهنگ خاص لایه های میانی جامعه ی شهری را باز می تابانید، تحت تأثیر مجالس عزاداری امام حسین(ع) و مجالس پهلوانی، حماسی، نقّالی و هم چنین شرایط اجتماعی و جنبش آزادی خواهی بعد از مشروطه پا به عرصه گذاشته است. در این پژوهش تلاش می گردد مکتب نقاشی قهوه خانه ای را - با توجه به اینکه به جذب ارزشها و اعتقادات ایرانی پرداخته و آنها را به تصویر درآورده است - معرفی نماید. زیرا این اعتقاد وجود دارد که نقاشی قهوه خانه ای مختص زمانه ی خود است و باید با معیارهای برخاسته از درون خود مورد سنجش و نقد و بررسی قرار گیرد. از این روی در این مجال سعی شده است تأثیرات عناصر اخذ و حفظ شده از گذشته را بر مبانی تصویری و ساختار بیانی آثار قهوه خانه ای به خصوص در دوره ی قاجاریه مورد بررسی قرار گیرد. در نتیجه شرایط خاص اجتماعی دوران قاجاریه و نیاز به هویت ملی - مذهبی با پیدایش این هنر تصویری و به نقش درآوردن وقایع مقدس مذهبی و قصه های ملی و حماسی، ضمن بیداری و آگاهی مردم، پاسخ گوی اعتقادات راستین مذهب شیعه و به طور کلی حماسه ملی و فرهنگی و مذهبی بوده است.