چکیده مطالعه عمل و رفتار فردی گونه های مرتعی و رابطه هر یک از آن ها با اجزاء زنده و غیر زنده اکوسیستم های مرتعی، به منظور بدست آوردن اطلاعات لازم در مورد گونه هایی که اساس و پایه مدیریت مراتع قرار گیرد، ضروری و مهم است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر برخی عوامل اکولوژیکی در پراکنش گونه ferula orientalis l. در دره شهدای ارومیه صورت گرفت. ابتدا نقشه رقومی ارتفاع (dem) تهیه و از آن نقشه ارتفاع در 3 طبقه ارتفاعی با استفاده از نقشه توپوگرافی 50000 :1 منطقه مورد مطالعه تهیه گردید. سپس نقشه شیب با 6 کلاسه و جهات جغرافیایی با 3 کلاس تهیه شد. در کل سه طبقه ارتفاعی و در هر از طبقات ارتفاع سه طبقه جهات جغرافیایی به عنوان سایت نمونه برداری انتخاب و شیب هر یک از سایت ها مشخص گردید. در هر سایت 3 ترانسکت و در هر ترانسکت 5 پلات (2×2 متر مربعی) نمونه برداری در نظر گرفته شد. در نهایت از تعداد 24 ترانسکت و 120 پلات نمونه برداری به روش سیستماتیک-تصادفی برداشت شد. در سطح پلات ها پارامترهای تراکم، درصد پوشش تاجی و تولید اندازه گیری شد. مراحل فنولوژی، سیستم ریشه دوانی و آفات گیاه بررسی شد. برای مطالعه خصوصیات خاک، به عمق متوسط ریشه دوانی گیاه در هر طبقه ارتفاعی و جهات داخل آن یک پروفیل حفر گردید. نتایج نشان داد، این گونه در ارتفاع 1400-2000 متر از سطح دریا در منطقه مورد مطالعه گسترش دارد. میانگین بارندگی در منطقه انتشار 250-400 میلی متر و میانگین دمای سالانه 89/11سانتی گراد می باشد. خاک رویشگاه این گیاه عمدتاً بسیار کم عمق و بافت آن سبک و سنگریزه دار است. اسیدتیه خاک 33/7- 22/8 و هدایت الکتریکی آن 35/0- 61/0 دسی زیمنس بر متر می باشد. مقایسه پارامترهای پوشش گیاهی مربوط به صفات تراکم، پوشش و تولید، توسط نرم افزار spss20 جهت بررسی خصوصیات پارامترهای فوق در طبقات ارتفاعی، شیب ها و جهات جغرافیایی صورت گرفت. نتایج نشان داد که با حدود اطمینان 99 درصد بین صفات فوق و عوامل پستی و بلندی و خاک رابطه وجود دارد و همه عوامل در تراکم، درصد پوشش تاجی و تولید کمای شرقی موثر هستند، به طوریکه بیشترین تراکم، درصد پوشش تاجی و تولید به ترتیب با 7500 پایه در هکتار، 75/16 درصد و 254 کیلوگرم در هکتار مربوط به طبقه ارتفاعی 1550-1700 متر، جهت شرقی با شیب بیش از 50 درصد می باشد. رشد رویشی از اواخر اسفند ماه تا نیمه اردیبهشت، مرحله گلدهی تا آخر خرداد ماه و شروع بذردهی تا رسیدن کامل بذر تا اواسط مرداد ماه بوده و ریزش بذر تا اواسط شهریور ادامه دارد. زادآوری از دو طریق بذر و جست از یقه می باشد. این گونه به عنوان علوفه زمستانی برای دامداران مناطق کوهستانی اهمیت داشته و مهمترین آفات آن در منطقه مورد مطالعه زنبور ساقه خوار از جنس cephus می باشد.