نام پژوهشگر: بهناز عظیمی

ارزیابی بنیه بذر در ذرت و رابطه آن با عملکرد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده کشاورزی 1391
  بهناز عظیمی   محمد خواجه حسینی

بدون داشتن بذر با بنیه قوی حتی با وجود مدیریت قوی در مزرعه نمی توان به استقرار خوب و در نتیجه عملکرد بالا دست یافت. روش های مختلفی برای تعیین بنیه بذور بسته به نوع گیاه زراعی وجود دارد. پنج توده بذر ذرت برای انجام آزمایشات بنیه بذر انتخاب شدند. آزمون های مختلف بنیه بذر و آزمون جوانه زنی استاندارد بر آن ها صورت گرفت و تاثیر دما بر جوانه زنی و شاخص های جوانه زنی مطالعه شد. سپس دو توده بذر با بنیه قوی و ضعیف برای تعیین منحنی جذب آب بذر و انجام آزمایشات فلوسایتومتری انتخاب شد. آزمون متوسط زمان خروج ریشه چه و متوسط زمان جوانه زنی در 13 و 20 درجه سانتی گراد و آزمون سرما و تسریع پیری همگی با هم همبستگی معنی داری (001/0> p ) داشتند. آزمون متوسط زمان خروج ریشه چه و متوسط زمان جوانه زنی همبستگی منفی (001/0> p ) با درصد جوانه زنی نهایی، درصد گیاهچه های نرمال و طول ساقه چه و همبستگی مثبت با ضریب تغییرات (cv) طول ساقه چه گیاهچه ها در دمای 13 و 20 درجه سانتی گراد داشتند.دما تاثیر معنی دار (001/0> p ) و منفی با درصد جوانه زنی نهایی و گیاهچه های نرمال و مثبت با طول ساقه چه گیاهچه ها و ضریب تغییرات (cv) ساقه چه داشت. نوک ریشه چه (1 میلی متر) دو توده بذر با بنیه قوی و ضعیف که بذرهایشان به مدت 2، 24، 48، 72، 96، 120، 144 و 176 ساعت در دمای 13 درجه سانتی گراد آب جذب کرده بودند، از جنین جدا شد و برای آزمایشات فلوسایتومتری آماده شد. در بذر با بنیه قوی 2 ساعت پس از جذب آب 61، 5 و 34 درصد و در بذر با بنیه ضعیف 63، 15 و 22 درصد از سلول های نوک ریشه چه به ترتیب در فاز 2c (g1)، 3c (s) و 4c (g2) سلولی بودند. در طول فازi جذب آب درصد سلول های g1 افزایش یافت و درصد سلول های s به صفر رسید. در توده با بنیه قوی و ضعیف به ترتیب 72 و 96 ساعت پس از جذب آب درصد سلول های s افزایش داشت که نشان از شروع همانند سازی dna در طول فازii جذب آب در مریستم نوک ریشه چه دارد.درصد سلول های 4c در توده بذر با بنیه قوی و ضعیف به ترتیب پس از 96 و 120 ساعت پس از جذب آب افزایش یافت. در این زمان اکثر بذرها جوانه زده بودند. بنابراین فاز تاخیری برای ترمیم dna (زمان از شروع جذب آب تا قبل از همانند سازی dna) در توده بذر با بنیه قوی، کوتاه تر است و توده های بذر با بنیه ضعیف احتیاج به زمان بیشتری برای ترمیم dna دارند. بنابراین زمان شروع همانند سازی dna احتمالا می تواند به عنوان مارکر مولکولی در تعیین بنیه بذر مورد مطالعات بیشتر قرار گیرد.