نام پژوهشگر: سید یحیی رحیم صفوی

نقش کشورهای حوزه دریای مازندران در تأمین انرژی اروپا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده حقوق و علوم سیاسی 1390
  سیده نصیبه نعمت ساعتلو   سید محمد طباطبایی

در حالیکه نقش انرژی در رشد اقتصادی کشورها اعم از شرقی یا غربی هر روز پررنگ تر می شود، رقابتها برای اختصاص منابع بیشتر با امنیت بیشتر به خود نیز در میان کشورها ودولتها شدیدتر می گردد. از همین روست که مناطق دارای انرژی در معادلات جهانی جایگاه ویژه ای به خود گرفته اند . بخش قابل توجهی از منابع نفت و گاز که پر وزن ترین منابع در سبد انرژی مصرفی جهان هستند متعلق به کشورهایی با ریسک سیاسی بالا و درگیر با مسائل امنیتی می باشد ، که باعث طرح مسئله امنیت عرضه انرژی شده است . امنیت عرضه انرژی که با مفاهیمی چون ژئوپلتیک نفت و گاز و پایان یافتن ذخایر نفت جهان مفهوم پیدا می کند دغدغه بازار انرژی در دهه های آتی است . در این میان علاوه بر مناطقی چون خلیج فارس و خاورمیانه ، روسیه ، شمال اروپا وشمال آفریقا که از زمانهای دور در بحث تولید انرژی پیش تاز بوده اند بعد از فروپاشی شوروی، کشورهای منطقه آسیای مرکزی وقفقاز و بالاخص کشورهای حاشیه دریای مازندران به این عرصه وارد شدند .این ورود که همزمان با رشد جهانی در تقاضای نفت بود، وابستگی رو به فزونی اروپا به منابع خارجی ، ضرورت هماهنگی کشورهای عضو در جهت امنیت انرژی؛ و لزوم کاهش آسیب پذیری در مقابل بحران های انرژی ، اقبال کشورهای نیازمند انرژی را به این منطقه تشدید کرد . از آنجا ییکه از عمده ترین ابزارهای اتحادیه اروپا برای تضمین منابع خارجی تامین انرژی ،تلاش برای تاثیر گذاری بر بازار از طریق ایجاد رابطه با کشورهای تولید کننده است .اتحادیه می کوشد تا تعاملی پایدار با کشورهای تولید کننده انرژی حوزه دریای مازندران برقرار نماید و گفت و گو با این کشور ها را تنها به مقاطع وقوع اتفاقات عمده در بازار محدود نکند .این امر منجر به شفافیت بیشتر در بازار شده و ثبات قیمت ها را تسهیل خواهد کرد. همچنین به منظور واکنش به چالش های تقاضای رو به افزایش ، قیمت های بالای انرژی ، وابستگی رو به افـزایش بـه واردات و تغییـرات آب و هـوایـی ، اروپا نیـاز بـه آن دارد کـه در صحنـه بین المللی موضعی واحد داشته باشد .در این پژوهش نقش منابع انرژی کشورهای حاشیه دریای مازندران در تامین انرژی اروپا را بررسی می کنیم . اتحادیه اروپا صرفا به جهت متنوع سازی مبادی ورود انرژی خود از یک سو و کاهش سلطه روسیه در تامین گاز کشورهای این اتحادیه از سوی دیگر با وجود تمام مشکلات موجود ، ناگزیر است رویکرد فعال و متفاوتی را در قبال کشورهای صاحب این منابع در حوزه دریا ی مازندران اتخاذ نماید تا بتواند سهم قابل توجهی از منابع این منطقه را به عنوان منابع جایگزین در هنگام بروز بحرانهای انرژی در جهان برای تامین امنیت انرژی به خود اختصاص دهد. از سوی دیگر کشورهای منطقه هم با حرکت به سمت همگرایی وکاهش تنش های بالفعل و بالقوه موجود در منطقه باید تلاش کنند تا بهترین استفاده را از منابع انرژی موجود در راستای پیشرفت و تامین منافع ملی خود بنمایند.