مقدمه وهدف: احساس خشکی دهان شکایتی شایع در بین بیماران مراجعه کننده به کلینیکهای دندانپزشکی است که میتواند مشکلات بسیاری از جمله درد در دهان ومشکل در بلع غذا راایجاد کرده و باعث کاهش کیفیت زندگی شود. تشخیص وجود یا عدم وجود تغییر در ساختار غدد بزاقی درکنترل این شرایط موثرخواهد بود. از آنجا که تا کنون مطالعه ای در خصوص تغییرات ساختاری غدد بزاقی در بیماران مبتلا به خشکی دهان دهان بوسیله سونوگرافی و mr سیالوگرافی بطور همزمان صورت نگرفته است و از طرفی mr سیالوگرافی هنوز در کشور ما بطور کاربردی مورد استفاده قرار نمیگیرد لذا هدف ما در این مطالعه معرفی این تکنیک وبررسی یافته های mr سیالوگرافی و سونوگرافی افراد مبتلا به گزروستومی است. مواد و روشها: دراین مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی mr سیالوگرافی همراه با تحریک ترشح بزاق، بر روی 15بیمار با شکایت از خشکی دهان و 11 داوطلب سالم، انجام شد. قابلیت مشاهده مجرای اصلی غده بزاقی ومجاری فرعی، قبل و بعد از تحریک ترشح بزاق در دو پلن آگزیال و ساژیتال ، ارزیابی شده و به سه گروه (خوب،متوسط وضعیف) تقسیم بندی گردید. 14نفر از بیماران و 10 فرد نرمال ،سونوگرافی شدندوخصوصیات پارانشیم غدد بزاقی آنها از نظر هموژنیسیتی در5گروه( 0 =پارانشیم هموژن,1=غیر هموژنیسیتی خفیف,2= غیر هموژنیسیتی مشخص,3= غیر هموژنیسیتی شدید,4=آتروفی غده)و از نظر اکوژنیسیتی در 3 گروه(هیپواکو،ایزواکو،هیپراکو)طبقه بندی شد ،ابعاد غدد بزاقی نیز اندازه گیری گردید.اطلاعات بدست آمده توسط آزمونهای آماری pearson chi-square ،independent t-test,dependent t-test, مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: در این مطالعه اختلاف معنادار بین میزان مشاهده شدن مجاری غدد بزاقی در mr سیالوگرافی قبل و بعد از تحریک ترشح بزاق در افراد سالم وجودنداشت. در افراد مبتلا به گزروستومی اختلاف معنادار بین میزان مشاهده شدن مجاری غدد بزاقی در mr سیالوگرافی قبل و بعد از تحریک ترشح بزاق در غده پاروتید ساژیتال چپ و راست(p-value=0.033) و همچنین غده تحت فکی چپ ساژیتال دیده شد (p-value=0.035)ودر سایر موارد اختلاف معنادار وجود نداشت. اختلاف معناداربین میزان مشاهده شدن مجاری غدد بزاقی در mr سیالوگرافی در افراد سالم و مبتلا به گزروستومی فقط در سمت چپ غده پاروتید ساژیتال دیده شد(p-value=0.004)و در سایر موارد اختلافی وجود نداشت. بعلاوه بین خصوصیات پارانشیم غدد بزاقی افراد سالم و مبتلا به گزروستومی و ابعاد غدد بزاقی این دو گروه اختلاف معنادار در اولتراسونوگرافی یافت نشد. همچنین ارتباط معنا دار بین یافته های mr سیالوگرافی و اولتراسونوگرافی وجود نداشت. نتیجه گیری: دراین مطالعه بین یافته های mr سیالوگرافی و اولتراسونوگرافی در دو گروه مورد مطالعه ارتباط معنادار یافت نشد که می تواند احتمالا بدلیل عدم وجود مشکل ساختاری در غدد بزاقی بیماران است و منشا سایکولوژیک گزروستومی در این افراد مطرح شود. واژه های کلیدی: - اولتراسونوگرافی- mr سیالوگرافی-خشکی دهان-غدد بزاقی