نام پژوهشگر: فرزانه کاتب

نشانه شناسی و معنا شناسی محصول (مطالعه موردی : لوازم برقی صوتی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده هنر 1390
  نسرین مقدم   احمد ندایی فرد

ارتباط طراحی صنعتی وهنر درگاه اصلی ورود به این متن است. تنوع فرم و شکل اشیاء مصنوع و محصولات صنعتی درعصرحاضر، مشکلاتی برای فهم، درک و شناسایی عملکرد و توانایی کار با آنها ایجاد نموده است و طراحی اشیاء و مصنوعات قابل فهم، مستلزم آگاهی طراحان صنعتی ازعلوم نوین نشانه شناسی و «معناشناسی محصول» می باشد. هدف از این پژوهش عبارت است از تعیین رابطه های موجود بین نشانه شناسی و معنا شناسی در طراحی و شکل گیری اشیاء مصنوع و به صورت موردی پژوهشی برای شناخت ارتباط نشانه ها و معناها درمحصولات ولوازم الکترونیکی صوتی است. دراین تحقیق چارچوب نظری زبان شناسی و نشانه شناسی انتخاب گردیده تا به درک معناشناسی درزبان منتج شود و درادامه برای تبیین و شناخت علم «معنا شناسی محصول» به کاررود. روش تحقیق انتخابی دراین متن روش کیفی و روش توصیفی - تحلیلی است. پرسش های اصلی پژوهش درارتباط با چگونگی فرایند درک اشیاء سه بعدی و زبان اشیاء و درادامه شناسایی نشانه ها و استعاره ها و معناها در محصولات و به ویژه در محصولات الکترونیکی صوتی است. پیشین? پژوهش تخصصی درباب فرم اشیاء مصنوع، به اوایل قرن بیستم بازمی گردد و تحقیق درمورد «زبان محصول» ازاواسط قرن بیستم آغازگردیده است؛ اما پژوهش درباب معنای فرم موضوعی است که پس ازمطالعات بینا رشته ای بین طراحی صنعتی و نشانه شناسی دردهه 1980 شروع شده است. اصطلاح « معنی شناسی محصول » اولین بار درسال 1984 دراروپا مطرح شد و درایران ازسال 1375، پژوهش دراین خصوص توسط نگارنده متن آغازگردیده ونتایج اولیه آن دررساله کارشناسی ارشد ارائه شده است.پس از پانزده سال مطالعات فراگیروبینارشته ای، پایان نامه حاضر اولین متنی است که به بررسی تخصصی موضوع «معنی » و «معنا» درفرایند طراحی پیکر? محصول می پردازد. دراین رساله برای فهم پایه ای عوامل مرتبط با نشانه شناسی اشیاء، تعاریفی از زیبایی شناسی، روانشناسی شناختی، نشانه شناسی و معنا شناسی درزبان، آراء و مباحثات نظریه پردازان اصلی و رویکردهای معنی شناسی ارائه شده است. سپس نتایج مطالعه در باب نشانه شناسی در هنر، هرمنوتیک و عوامل موثر بر تفسیر اشیاء ارائه شده است. ضمن تبیین تاریخ مطالعات و خاستگاه نشانه شناسی و معنا شناسی درطراحی صنعتی، نتایج مطالعات چارلزویلیام موریس به عنوان نظریه کلیدی درمطالعات نشانه – معناشناسی درطراحی صنعتی و شیوه تجزیه و تحلیل مرتبط معرفی گردیده اند. درپایان ضمن شناسایی و معرفی انواع نشانه ها درهنر، جدول مدون انواع زبانهای کلامی و غیرکلامی درارتباطات معرفی شده است که کلیدی برای درک مبحث نشانه شناسی درهنر و زبان محصول در طراحی صنعتی است. تعیین عوامل موثر درمعنی و معنای محصول ویا به عبارت بهتر «معنی صریح» و «معنای ضمنی» نتیجه کلیدی دیگراین رساله است و به صورت موردی به تبیین تغییرات تاریخی درفرم و نشانه های مداخله گر در فهم محصولات الکترونیکی صوتی، تاثیر استعاره های فضایی در طراحی کلیدها و اهرم ها درلوازم الکترونیکی صوتی، و بالاخره به موضوع مارک های تجاری و برند پرداخته است. نتایج مطالعات و پژوهش به صورت جداول و نمودارهای طراحی و تدوین شده توسط نگارنده کمک بزرگی به فهم نشانه شناسی و معناشناسی محصول می نماید.