نام پژوهشگر: محمود اولاد قره گوز

تدوین مدل چندهدفه تخصیص منابع آب برمبنای حداکثرسازی راندمان اقتصادی و اجتماعی (مطالعه موردی:حوضه کویر مرکزی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بیرجند - دانشکده کشاورزی 1391
  مصطفی حبیبی داویجانی   محمد ابراهیم بنی حبیب

افزایش روز افزون جمعیت باعث شده است که نیازهای آبی در بخش های آب شرب، صنعت وکشاورزی افزایش یابد. این شرایط نیاز به اعمال راه کارهایی موثر، برای مدیریت بهینه وکارآمد آب می باشد. لذا در این تحقیق مدل دوهدفه اقتصادی-اجتماعی برای تخصیص بهینه منابع آب در بین بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات ارائه گردیده است. در بخش کشاورزی تابع تولید هر یک از محصولات تعیین شده و سپس براساس توابع تولید، سطح زیرکشت، عملکرد محصول و درآمد حاصله از هر محصول، تابع هدف تلفیقی مشخص گردیده است. در بخش صنعت با توجه به این که تقاضای آب، تابعی از میزان محصول، قیمت نهاده آب و قیمت سایر نهاده ها است، تابع تقاضای این بخش تعیین شد. با توجه به ضرورت موجود بخش خدمات، کل آب مورد نیاز این بخش به طور کامل تخصیص داده شد. سپس با استفاده از دو الگوریتم فرا ابتکاری، ژنتیک (ga) و هوش جمعی (pso) بیشینه سازی توابع هدف و تخصیص بهینه منابع آب بین بخش کشاورزی و صنعت، انجام و مقایسه گردید. با توجه به نتایج حاصله در حوضه کویر مرکزی ایران، در بخش اقتصادی می توان درآمد های حاصله را از 73 میلیارد ریال در حالت پایه به 112 میلیارد ریال، در حالت بهینه تخصیص منابع آب بدست آورد. همچنین با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق، در حالت بهینه تخصیص منابع آب در منطقه کویر مرکزی، می توان برای 1096 نفر در بخش-های صنعت و کشاورزی اشتغال ایجاد نمود، که نسبت به وضعیت پیشین در حدود 13 درصد رشد را در پی خواهد داشت. در مجموع با تخصیص بهینه منابع آب بین بخش های مختلف، باید بیان نمود، می توان درآمدهای حاصله در منطقه کویر مرکزی ایران را تا 56 درصد نسبت به وضعیت فعلی بهبود بخشید که در این صورت، شاهد تحول قابل توجه ای در این منطقه خواهیم بود. لذا تغییر در الگوی تخصیص منابع آب در این منطقه امری لازم و ضروری به نظر می آید.