با وجودیکه سرداب های واتیکان در زمره ی رمان های اوایل قرن بیست قرار گرفته، نویسنده آن را هجوی مربوط به اواخر قرن نوزده دسته بندی کرده است. هجو به سه اثر از میان آثار ژید اطلاق شده که همگی اصطلاح عمل بی دلیل را در اشتراک دارند. با این حال به نظر می رسد فکر چنین عملی از نویسنده ی روس، داستایفسکی به عاریت گرفته شده است. به ویژه از دو رمان جنایت و مکافات و شیاطین، که در آن ها نیز، سعی شده کارهای پوچی به خواننده معرفی شوند که برای اثبات آزادی انجام شده اند. ژید در داستایفسکی خود، برای نخستین بار لفظ عمل بی دلیل را در خصوص آثار داستایفسکی به کار می برد. به نظر می رسد ازین پس، وجود چنین عملی ذهن ژید را درگیر می کند. او با استفاده از تکنیک آینه در آینه، به خصوص در باتلاق ها و سرداب های واتیکان آن را تعریف می کند. آنچه ژید از داستایفسکی الهام گرفته اعمالی است که هدفی جز نفع شخصی در بر دارد. او همچنین ایده ی آخرالزمانی که در آثار این نویسنده وجود داشت، قرض می گیرد. اما به دور از مقلدی ساده، او ایده ها را با تنها ابزارِنگارش تلاقی و واژگونِ هجو، دستکاری می کند. دنیای این اثر مخالف و واژگون گونه است. برای هر شخصیت، رقیبی متضاد وجود دارد. ژید افکارش در رابطه با رایگانی را، که قبلا در رساله ی نارسیس، باتلاق ها، و پرومته ی سست زنجیر وجود داشت، با در تقابل قرار دادن کارهای خوب و بد گسترش می دهد. بی نفع بودن کاری، از نظر او رایگان معنی می دهد. به این ترتیب که پول در آن نقشی ندارد. اما به کمک اسامی شخصیت ها و به خصوص اعداد، که جای ویژه ای در سرداب ها دارند، ایده هایش را پیش می برد. بافت اصلی به نظر شیادی بزرگی است. ولی در واقع، او به ایده ی مذهبی آخرالزمان می پردازد: ایده ی مسیح راستین. با به بازی گرفتن راست و دروغ، او خواننده را وا می دارد تا از مسیح و ضد مسیح جویا شود و بی نظمی ای را به تصویر بکشد که ممکن است در نبود نماینده ی خدا فراگیر شود.

از آثار جامعه مصرفی این است که با ارزش دادن به اشیاء، نقش انسان را محو می کند. بنابراین، اشیاء اهمیتی بیش از انسان می یابند، به گونه ایی که انسان هویت خود را در اشیاء جستجو می کند. این پدیده و تغییراتی که در اجتماع در پی داشته است، منجر به ظهور آثاری در عرصه هنر و خصوصاً در ادبیات شده است. نمونه ی آن را در چیزها اثر ژرژ پرک می بینیم. در این رمان، روابط میان انسان و اشیاء چنان متحول شده که گویی انسان شیء شده است و شیء انسان، به این معنی که اشیاء جای قهرمانان را گرفته اند. به اشیا بیش از انسان ها پرداخته می شود. فراوانی اشیاء مصرفی در این اثر به وضوح مشاهده می شود و خوشبختی انسان در مالکیت اشیاء و قدرت خرید خلاصه می شود. هدف از این پژوهش، مطالعه این نکته است که چرا پرک در چیزها، این چنین به توصیف و شمارش اشیا علاقه مند است. اشیاء در رمان واقع گرایانه و رمان نو نیز جای ویژه ای دارند. با این تفاوت که نویسنده ی واقع گرا می کوشد بوسیله ی اشیاء ویژگی ها، سلیقه ها، آرمان ها و گاه حتی افکار شخصیت های داستان را به تصویر بکشد، و در رمان نو، نویسنده بر آن است تا با توصیف اشیا صرفاً به هنر توصیفی دست یابد، حال آن که در این رمان پرک، این طور به نظر می رسد که حتی وجود شخصیت های داستان، ابزاری برای معرفی اشیاء است. با آگاهی از نقش اشیاء در ادبیات واقع گرایانه و رمان های نو، به بررسی شباهت ها و تفاوت های میان شیوه نگارش چیزها و این دو نوع ادبی پرداخته ایم. از این مقایسه و نیز از بررسی شیوه ی نگارش منحصر به فرد پرک به این نتیجه می رسیم که این رمان فراتر از رمان واقع گرایانه یا رمان نو است. به گفته ی خود پرک این گونه داستان سرایی در حقیقت «واقع گرایی نو» است.