نام پژوهشگر: سیّد مهدی سمایی

بررسی اصطلاحات عمومی شده رشته پزشکی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1391
  طیبه اسکندری   سیّد مهدی سمایی

هدف این پژوهش ارائه اصطلاحات عمومی شده رشته پزشکی است و به این پرسش ها پاسخ می-دهد: چه شاخه های تخصصی ای از اصطلاحات فارسی رشته پزشکی عمومی شده اند؟ و در اصطلاحات عمومی شده رشته پزشکی چه تغییرات معنایی رخ داده است؟ در مورد واژه های عمومی شده رشته پزشکی، تحقیقی به صورت مدون انجام نشده، بنابراین پیشینه ای درباره زبانشناسی علم پزشکی و فعالیت فرهنگستان در زمینه واژگان پزشکی ذکر می شود. برای تجزیه و تحلیل داده-ها، از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق واژه هایی است که از فرهنگ های واژگانی سخن، معین، دفاتر اول تا هشتم فرهنگستان، برنامه های رادیو، تلویزیون و متون مطبوعاتی (روزنامه های جام جم، همشهری، هفته نامه های سلامت و تندرستی) جمع آوری شده است. در این پژوهش، فرهنگ دو جلدی معین شامل 43000 واژه و فرهنگ دو جلدی سخن شامل تقریباً 52000 واژه بررسی شد و تعداد 700 واژه پزشکی مشترک (74/0 درصد) به دست آمد. در مجموع در فرهنگ های سخن و معین 2811 واژه پزشکی یافت شد که واژه های عمومی-شده این فرهنگ ها حدود 875 واژه (13/31 درصد) است. از بررسی دفاتر فرهنگستان، شامل 1059 واژه پزشکی، تعداد 338 واژه عمومی (حدود 32 درصد) یافت شد. در این پژوهش اصطلاحات فرهنگستان تحلیل و براساس پنج ویژگی طبقه بندی شده است. علاوه بر آن، برای اصطلاحات دفاتر فرهنگستان، 261 واژه معادل در فرهنگ های سخن و معین یافت شد که 166 واژه کاملاً مشترک(حدود 64 درصد) وجود داشت. فهرست نهایی واژه های عمومی شامل 1922 واژه است. تعدادی از اصطلاحات پزشکی علاوه بر معنای پزشکی، در محاوره مفهوم دیگری دارند که تحت عنوان اصطلاحات عامیانه پزشکی در نظر گرفته شده است