نام پژوهشگر: رضا قناتیان نجف آبادی

کاربرد روش anp (در مقایسه با ahp) در مکان یابی موقعیت هایی با کمترین خطرات زیست محیطی شهری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی - دانشکده عمران 1391
  رضا قناتیان نجف آبادی   مجید احتشامی

توسعه روزافزون مناطق شهری و افزایش بی رویه جمعیت در تهران باعث شده است که اهمیت مدیریت دفع پسماندهای شهری دوچندان شود و چگونگی دفع و معدوم سازی پسماندها، همواره یکی از دغدغه های مدیران ارشد باشد. هدف از مقاله حاضر تعیین مناطق مستعد برای احداث سامانه های دفع و مشخص نمودن بهترین سناریوی مدیریتی بمنظور اجرا در شهر تهران می باشد. بدین منظور و برای مکان یابی این سامانه ها، ابتدا نقشه لایه هایی نظیر مناطق حفاظت شده، مناطق نظامی، مناطق فرهنگی و تاریخی، توپوگرافی، رودخانه ها و دریاچه ها، گسل ها، زمین شناسی، کاربری اراضی و ... از سازمان های مختلف تهیه شده است. این لایه ها به روز رسانی می شود و سپس معیار های مکان یابی مراکز دفع که از منابع مختلف گردآوری شده است، بر روی این لایه ها اعمال می شود. از روی هم قرار دادن این لایه ها و مقایسه آن با لایه کاربری اراضی، نقاط مستعد با کاربری آزاد در شهر تهران بدست آورده شده است. در این مرحله، مدل فرآیند تحلیل شبکه ای (anp) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) برای مجموعه سناریو های مدیریتی تعیین و ترسیم می گردد. ارزیابی سناریوها از سه منظر فنی، اقتصادی و زیست محیطی انجام شده است. معیار فنی شامل زیر معیارهایی از قبیل نیاز به پرسنل ماهر و متخصص، نیاز به نگهداری و تعمیرات دوره ای، سهولت بهره برداری، نیاز به تجهیزات فنی، نیاز به احداث زیرساختها و نیاز به زمین بوده و زیر معیار های زیست محیطی نیز شامل آلودگی هوا، خاک، محیط آبی و صوت، می باشد. سه سناریو متشکل از واحدهای جداسازی و پردازش(mrf)، تولید کمپوست، تولید سوخت مشتق شده از پسماند(rdf) و زباله سوز و سناریوی چهارم مشتمل بر ادامه وضع موجود تعریف شده است. در نهایت با توجه به مقایسات زوجی معیار ها و زیر معیارها که توسط کارشناسان خبره انجام شده است و با استفاده از نرم افزارهای expert choice و super decisions، اوزان هر یک از سناریوها معین می گردد و سناریو برتر انتخاب می شود. تفاوت اصلی مدل ahp و anp در این است که در مدل ahp ارتباط معیارها بصورت سلسله مراتبی بوده و از بالا به پایین می باشد ولی در مدل anp معیارها و زیر معیارها در هر خوشه می تواند با معیارها و زیر معیارهای خوشه دیگر در ارتباط باشد. نتایج در مدل ahp حاکی از برتری سناریوی اول، دوم، سوم و چهارم به ترتیب با اوزان 0.263، 0.252، 0.247 و 0.238 و در مدل anp سناریوها به ترتیب اولویت عبارتند از: سناریوی اول با وزن 0.3079، سناریوی دوم با وزن 0.2441، سناریوی چهارم با وزن 0.2393 و سناریوی سوم با وزن 0.2087. در هر دو مدل سناریوی اول، سناریوی برتر می باشد و در پایان با توجه به نزدیکی وزن بدست آمده برای سناریوها، حساسیت سنجی بر روی مدل ها انجام می گردد. با افزایش وزن معیار زیست محیطی، سناریوی 4 که بیشترین آلودگی زیست محیطی را ایجاد می کند و بیشترین حمل ونقل را دارا می باشد، ارجحیتش کاهش می یابد و سایر سناریوها ارجحیتشان افزایش می یابد.