نام پژوهشگر: واحده مرادی

بررسی رنگ در اسکندرنامه نظامی و آئینه ی اسکندری امیر خسرو دهلوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ایلام - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  واحده مرادی   الیاس نورایی

هدف از این پژوهش شناخت تأثیر عنصر رنگ در اسکندر نامه نظامی و آیینه ی اسکندری امیر خسرو دهلوی است . رنگ در زندگی یکی از عناصری است که کارکرد بسیار برجسته ای داشته است و در همه زمان ها و نزد همه ی ملت ها جایگاهی درخور و شایسته دارد. در هر فرهنگی برخی از رنگ ها گویای نگرش ها و احساس ها و عواطف درونی مردمان آن جامعه است. اهمیت رنگ تا بدانجاست که در روان شناسی امروز برای پی بردن به شخصیت و منش هر کس از رنگ بهره می برند.شاعران نیز در سروده های خویش، عاطفه و احساس خود را با رنگ به تصویر می کشند؛ لذا به جهت شناسایی بیشتر عنصر رنگ در تصاویر شاعرانه و شناخت قدرت خلاقه ی نظامی گنجوی و امیر خسرو دهلوی دو مثنوی اسکند نامه از نظامی و آیینه ی اسکندری از امیر خسرودهلوی به عنوان منبع اصلی انتخاب و با استخراج دقیق موارد کاربرد رنگ و شاهد مثال های مربوطه، به مقایسه بسامدی ( آماری ) رنگ در شعر دو شاعر پرداختیم که نتایج حاصل از این تحقیق به قرار ذیل می باشد. در اسکندرنامه نظامی 731 بار عنصر رنگ استفاده شده است. از این تعدرد با واژه رنگ 89 بار بیان شده و 319 بار با واژه های بی فام (سیاه، سپید، تیره، روشن، قیرگون، نور، مشک و روشنایی) و323 با واژه های فامی(سرخ، زرد، آبی،بنفش و...)به کار رفته است. و با بررسی رنگ در آئینه ی اسکندری 166 بار عنصر رنگ مورد استفاده قرار گرفته است.که از این تعداد 36 بار با واژه رنگ و 81 بار با واژه های بی فام و 49 بار با واژه های فامی مورد استفاده شده است.نتایج حاصله نشان می دهد که هر دو شاعر از رنگ سیاه بیشترین استفاده را کرده که گویای نارضایتی شاعران نسبت به وضع اجتماعی آن دوران می باشد و نظامی هم بیشتر به عنصر رنگ توجه نموده است و بسامد آن در شعرش بسیار بیشتر است که بیانگر روح سر زندگی شعر اوست.