نام پژوهشگر: عارف اسحقی

جایگاه سیاسی و اقتصادی خلیج فارس در زمان شاه سلطان حسین صفوی (1105-1135هـ . ق )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه خلیج فارس - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  عارف اسحقی   حمید اسدپور

دوران حکومت شاه سلطان حسین صفوی در واقع دوران فرتوتی امپراتوری صفویه است. از ویژگیهای عصر شاه سلطان حسین می توان به شخصیت ضعیف و ساده لوح شاه، دخالت درباریان و وجود مراکز متعدد قدرت اشاره کرد. دربار که می بایست محل برنامه ریزی و تصمیم گیری ها باشد مکانی برای دسیسه ها و حسادت درباریان شده بود. ارتش ضعیف و ناکارآمد با تجهیزات کم و همچنین فشار بر اقلیت های دینی و صوفی ستیزی،کسب درآمدهای نا متعارف همچون افزایش مالیات، تبدیل زمین ها از ممالک به خاصه، فروش مناصب، ایجاد مراکز فحشا و همچنین هزینه ها و ولخرجی های بی حد و حصر درباریان و در رأس آن شاه که باعث خالی شدن خزانه و افزایش تورم شده بود، از ویژگی های سیاسی و اقتصادی این دوره بود که باعث نا رضایتی توده مردم گردیده بود. بی شک نتیج? این مشکلات چیزی جز ضعف دولت مرکزی و ایجاد آنارشیسم سیاسی و اقتصادی بر خلیج فارس نبود. این شرایط باعث کم شدن قدرت چانه زنی ایران با رقبای خارجی از جمله کمپانی هند شرقی هلند مخصوصاً انگلیس در خلیج فارس و تحمیل شرایط آنها شد. قدرت یابی قبایل عربی کرانه های خلیج فارس و حمله به سواحل و بنادر ایران و هجوم بلوچ ها و دزدان دریایی باعث گردید که مسیرهای تجاری و مراکز بازرگانی جنوب دیگر از رونق چندانی برخوردار نباشد. سهم ایران در مبادلات اقتصادی - تجاری خلیج فارس به شدت پایین آمد و باعث رکود در اقتصاد داخلی ایران گردید که نه تنها نتیجه ای جز فروپاشی دولت صفوی به دست عده معدودی افاغنه غلزایی نداشت بلکه موجب شد که تاریخ خلیج فارس در قرن هیجدهم با افقی تاریک و مبهم آغاز گردد.