نام پژوهشگر: سارا اظهری

محدودیت های گزینشی در پسوندافزایی اشتقاقی زبان فارسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1391
  سارا اظهری   عادل رفیعی

فرایندهای دخیل در واژه سازی به ویژه وندافزایی اشتقاقی از دیرباز مورد مطالعه ی پژوهشگران قرار گرفته است. تا کنون در این راستا سه رویکرد عمده مطرح شده اند: رویکرد لایه ای، رویکرد محدودیت های گزینشی و رویکرد تفکیک پذیری. رساله ی حاضر در چارچوب رویکرد محدودیت های گزینشی به بررسی این محدودیت ها در پسوندافزایی اشتقاقی زبان فارسی می پردازد. در این رساله محدودیت های گزینشی ساختاری اعم از محدودیت های دستوری، زیرمقوله ای، آوایی، صرفی، و محدودیت های کاربردی شامل محدودیت های لزوم نام پذیری، سودمندی نوواژه، و زیبایی شناختی مورد مطالعه قرار گرفته اند. برای انجام این کار تعداد ده پسوند زایای اشتقاقی از رساله ی عباسی (1384) انتخاب شده اند. مشتقات این ده پسوند از فرهنگ زانسو استخراج شده و به منظور حذف موارد قدیمی از داده ها، واژه های به دست آمده از فرهنگ زانسو در فرهنگ معاصر صدری افشار قرار داده شده اند. بدین ترتیب واژه های معاصر دارای این پسوندها گردآوری شده و به منظور یافتن محدودیت های گزینشی ناظر بر آنها مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند. در راستای دست یابی به محدودیت های دستوری و زیرمقوله ای، مقولات و زیرمقولات پایه ها و مشتقات حاصل از پسوندهای اشتقاقی از طریق بررسی داده های بالفعلِ گردآوری شده از فرهنگ های زانسو و صدری افشار تفکیک و ارائه شده اند. برای به دست آوردن سایر محدودیت های گزینشی علاوه بر بررسی واژه های بالفعل، به ازای هر پسوند تعداد 50 پایه ی مناسب دستوری و زیرمقوله ای که پسوند مربوطه به آنها افزوده نگشته و مشتقات حاصله وارد واژگان بالفعل زبان فارسی نمی گردند از فرهنگ صدری افشار استخراج و بررسی شده اند. بدین ترتیب با مقایسه ی واژگان بالفعل و صورت های زبانی ممکن اما ناموجود سایر محدودیت های گزینشی مطرح در این چارچوب که عبارتند از محدودیت های آوایی، صرفی، لزوم نام پذیری، سودمندی نوواژه و زیبایی شناختی به دست آمده و به طور جداگانه برای هر پسوند ارائه گشته اند.