نام پژوهشگر: رباب وحدتی خواجه

تحلیل خاستگاه اشارات ورخدادهای سیاسی واجتماعی در چرندپرند دهخدا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1391
  رباب وحدتی خواجه   باقر صدری نیا

به دنبال استقرار نظام مشروطه در ایران و بازشدن فضای سیاسی و فکری، بسیاری از آزادی خواهان و روشنفکران و نیز پیروان گروه ها و افکار مختلف سیاسی و اجتماعی به منظور تأثیر گذاری در مسائل کشور و تنویر افکار جامعه دست به انتشار روزنامه های گوناگون زدند. صوراسرافیل از مهمترین و تأثیرگذارترین روزنامه های این دوره بود که توسط سه تن از آزادی خواهان ایران به نام میرزا جهانگیر-خان شیرازی، میرزاقاسم خان تبریزی و علی اکبرخان دهخدا طبع و منتشر می شد. از مهم ترین بخش های این نشریه مقالاتی بود به نام چرندپرند که دهخدا با قلم توانای خود می نوشت و در صفحه ی آخر هر شماره این روزنامه به چاپ می رساند. و در واقع بخش اصلی و پرطرفدار صوراسرافیل نیز همین بخش بود. چرندپرند دهخدا به دلیل طرح مهم ترین مسائل زمان و انتخاب آگاهانه تیپ های اجتماعی، بیان طنزآمیز، نثر دقیق و مناسب اثری ماندگار در حوزه طنز به شمار می آید. دهخدا این مقالات را با لحنی که بسیار قاطع و گزنده است، به مسائل و مشکلات کشور از قبیل مفاسد سیاسی و اجتماعی، خیانت رجال حکومت، نمایندگان مجلس و اولیای دولت می پردازد. اما اکنون پس از گذشت یک قرن بسیاری از این مسائل جنبه تاریخی پیدا کرده و غالب اشارات دهخدا به حوادث و اعمال و رفتار اشخاص به دلیل گذشت زمان با ابهام آمیخته است. در نتیجه امروزه فهم دقیق چرندپرند در گرو حل این ابهامات و مطالب پنهان شده در پشت پرده کنایات طنزآمیز است به همین جهت برای قابل فهم کردن این مجموعه در پایان نامه حاضر سعی شده است با مراجعه به منابع تاریخی، زندگی نامه ها روزنامه ها و نشریات عصر مشروطه ابهامات و کنایات توضیح و تشریح و تبیین شود.