بورس های اوراق بهادار و اوراق مشتقه برای کنترل هیجانات بازار و کاهش ریسک اتاق پایاپای، سازوکارهایی را در پیش می گیرند که یکی از آنها استفاده از حدود نوسانات قیمت می باشد که معاملات را در یک محدوده قیمتی مشخص، همراه با حداکثر و حداقل قیمت مجاز ممکن می سازد. پژوهش های انجام شده، کارآیی این روش برای کنترل بازار را زیر سوال برده است. فروضی مطرح شده است که ناقض عملکرد مناسب چنین راهکاری هستند. فرضیه تاخیر در فرآیند کشف قیمت، موید این نکته است که چنین راهکاری در فرآیند کشف قیمت دارایی ها در بازار اختلال ایجاد می کند و یکی از مزیت های اصلی یک بازار کارا را زیر سوال می برد. از سوی دیگر برخی محققین بر این باورند که رسیدن قیمت به حد نوسان بالا (پایین)، و اینکه معاملاتی بعدی در آن قیمت و یا پایین تر (بالاتر) از آن قیمت رخ خواهند داد، خود اخباری است که بازار به آن فراواکنش نشان خواهد داد، و مجددا منجر به معاملات احساسی خواهد شد که کارآیی بازار را مختل می نماید. از سوی دیگر، فرضیه ی دیگری به نام اثر جذب مطرح می گردد که مدعیست با نزدیک شدن به حدود نوسان، حرکت قیمت به سوی این حدود افزایش یافته و اصطلاحا جذب می شوند. به علاوه اینکه فرضیه اثر گسترش نوسانات بر این باور است که با رسیدن قیمت به حد نوسان، در روز معاملاتی بعد، نوسانات بیشتر خواهد شد. در این پژوهش به کمک روش های آماری و اقتصاد سنجی، فروض مطرح شده در بازار آتی آزمون شده و کارآیی حدود نوسان در این بازار در دو افق زمانی با حدود نوسان 3% و 5% مطالعه گردیده است. برای این بررسی از قراردادهای آتی طلا استفاده شد که شواهدی مبنی بر تاخیر در فرآیند کشف قیمت، واکنش تاخیری و اثرجذب دیده شد. همچنین اثر گسترش نوسانات در افق زمانی اول مشاهده ولی در افق زمانی دوم رد شد.

پیش بینی قیمت عاری از خطا یا با خطای حداقلی در بازار آتی که از بازارهای نوین در بورس های کشورهای جهان می باشد امری بسیار پیچیده است. به این دلیل که علاوه بر پیش بینی قیمت دارایی پایه در آینده باید عوامل مختلف هم در مقاطع متفاوت زمانی در نظر گرفته شود. مخصوصاً در مواقعی که شوک هایی در اقتصاد کشورها به وجود می آید که تأثیر مثبت یا منفی بر روی دارایی پایه مورد بحث دارد، رفتارهای هیجانی مردم، تصمیم های نابه هنگام مدیران اقتصادی و به هم ریختگی بازار آن دارایی را مشاهده خواهیم کرد. دغدغه محققان فعال در این حوزه، فعالین بازار آن دارایی، سرمایه گذاران بزرگ که سهم بزرگی از آن بازار را دارند و مقامات تصمیم گیرنده در سیاست مالی و پولی کشور و مدیران بازار سرمایه داشتن مدلی برای تعیین وضعیت آینده بازار جهت اتخاذ یک تصمیم صحیح از قبل می باشد. در این پژوهش بازار آتی در بورس کالای ایران بر روی دارایی پایه سکه طلا که کالایی استراتژیک از لحاظ این که بسیاری از مردم آن را به عنوان نماد تورم می شناسند و بسیاری جهت سرمایه گذاری مازاد دارایی خود آن را انتخاب می کنند، مورد بررسی قرار می گیرد. ارائه مدلی توانا برای پیش بینی قیمت در بازار آتی سکه طلا هدف این پژوهش می باشد. مدل انتخاب شده که برای اولین بار در ایران در این حوزه استفاده می شود، مدل قیمت گذاری اختیار معامله است. بررسی توانایی مدل به کمک پیش بینی درون نمونه ای انجام می شود. محاسبه واریانس هم به کمک مدل های گارچ انجام می پذیرد. از جمله نظریه هایی که بسیاری از فعالین بازار از آن بهره می برند، تئوری قیمت گذاری قراردادها و پیمان های آتی است که مدل ریاضی بسیار راحتی برای قیمت گذاری آتی با توجه به نرخ بهره و زمان باقیمانده تا سررسید محسوب می شود. در پایان تحقیق نتایج این مدل با مدل قیمت گذاری اختیار معامله مقایسه شده است و میزان خطای مدل نشان از دقت مدل دارد. از نتایج حاصله برمی آید که تفاوت زیادی بین نتایج این دو مدل با یکدیگر وجود ندارد. در مدل قیمت گذاری اختیار معامله که این تحقیق بر روی آن بحث کرده است میزان خطای پیش بینی درون نمونه ای با احتساب نرخ بهره مناسب که در بازار ایران محاسبه شده 1.7 % می باشد در حالی که میزان خطای تئوری قیمت گذاری قراردادهای آتی در همین بازه زمانی 1.72 % بدست آمده است. همچنین نتیجه گرفته شده است که زمان باقیمانده تا سررسید پارامتر بسیار مهمی در میزان خطا می باشد.