نام پژوهشگر: مجتبی شهرامی

طرح مرمت و احیای آس باد روستای نشتیفان خواف،خراسان رضوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اصفهان - دانشکده حفاظت، مرمت اشیاء و ابنیه تاریخی 1391
  مجتبی شهرامی   داریوش حیدری بنی

آس به معنای کارافزاری که برای خرد کردن گندم و سایر دانه های گیاهی به کار می رود ، انواع مختلفی دارد و که از میان می توان به دستآس و خرآس و گاوآس و آسیاب و آسباد اشاره کرد .ریشه یابی واژه آسباد ما را به این سو می برد که واژ ه های معادلی به مانند آسیاب یادی و آسیا بادی که ما به جای آسباد به کار می بریم اشتباه هستند . آسبادها، آس هایی هستند که با باد کار می کنندو تاریخ پیدایش آنها به قرون اولیه میلادی در ایرا ن بر میگردد و ایرانیان اولین افرادی هستند که به این فن آوری دست پیدا کردند. در اروپا ما آسبادها را با یک تاخر زمانی 800 ساله داریم .که البته آس های اروپایی و ایرانی خیلی در ساختار با یکدیگر متفاوتند. پراکنش جغرافیایی آسبادها ، محدوده شرقی و جنوب شرقی ایران است ،یعنی در نواحی که باد قدرت و هیبت لازم را برای چرخاندن این چرخ بادها را داشته باشند(محدوده وزش بادهای 120 روزه). شهرستان خواف در منتهی الیه جنوب شرقی خراسان رضوی در شرق کشور واقع شده است روستای نشتیفان درفاصله 20 کیلومتری جنوب شرقی این شهرستان قرار گرفته است.در این روستا 33 آسباد در کنار هم قرار دارند که از لحاظ تعداد و سلامت در تمام ایران منحصربفرد هستند .. سیه باد (بادهای 120 روزه) در این روستا بیشتر از 120 روز طول می کشدو میانگین پنج ساله طول این بادها در این منطقه را 132 روز می رسد . روز به روز از اواخر اردیبهشت بر قدرت این باد افزوده می شود و در تیرماه به اوج قدرت خود می رسند و تا اوایل مهرماه طول می کشد . با توجه به جنبه عملکردی این آسبادها مرمتی که برای این آسبادها باید در نظر گرفت نوعی تعمیر محسوب می شود تا بتوان دوباره عملکرد را به این آسبادها برگرداند.اگر خواسته باشیم آسبادها دوباره احیا کرد باید به دلایل از کار افتادگی آنها رجوع کرد . تحقیق در این زمینه نشان داد یکی از مهمترین دلایل سیاست انحصار خرید و فروش گندم و تولید آرد در دهه های آغازین قرن جاری شمسی توسط دولت بوده است. که البته تا سالهای اخیر این سیاست ادامه داشته است. با بررسی سامانه چرخه بازرگانی از تولید تا مصرف گندم مشخص گردید ، که یکی از مهمترین نارسائی ها ،سیاست تعاونی روستایی در ایفای نقش واسطه در خرید گندم از روستائیان و تحویل به سازمان غله کشور بوده است و برای احیای آسبادها باید با رایزنی ها ی منطقه ای سعی در تغییر این رویه داشته باشیم .