دوره ی ماد یکی از درخشان ترین ادوار تاریخی سرزمین پارس می باشد که در بسیاری از زمینه ها از جمله فرهنگی و هنری تأثیر بسیاری را بر تمدن ها و حکومت های بعد از خود گذارد . مادها با ورود به فلات ایران و پس از استقرار در این سرزمین که آب و هوای آن را برای سکونت مطلوب دیدند ، به تدریج فرهنگ و هنر خود را گسترش داده و از بومیان ساکن نیز تأثیر پذیرفتند ، ضمن این که خود نیز آن ها را متأثر از فرهنگ و آداب و سنن خود کردند . مادها تا قبل از تشکیل حکومتی یکپارچه دست به ساخت و آفرینش آثار و بناهایی زدند که از آن جمله میتوان به نیایشگاههای نوشیجان، گودین و باباجان اشاره کرد . ضمن این که در تپه ی سیلک نیز آثار درخشانی از خود به یادگار گذاشته اند . به تدریج و با عظمت یافتن مادها زمینه ی کسب قدرت نیز فراهم شد و در نتیجه قدرت های همسایه نیز در صدد مقابله با این تمدن و حکومت نوظهور برآمدند که از آن میان می توان به نبرد تقریباً همیشگی مادها با اورارتو و آشور اشاره نمود . کما این که سرانجام همین مادها بودند که با اتحاد با قدرت های همسایه ، نام و نشان آشوریان را از صحنه ی روزگار محو نمودند . مادها ، آشوریان و اورارتو در اثنی همین جنگ و نبردها و غارت هایی که علیه یکدیگر انجام می دادند ، با هنر و فرهنگ کشور همسایه آشنا شده و از طریق اسرایی که همراه خود به سرزمینشان می بردند ، آن هنر و فرهنگ را اخذ می کردند و این چنین بود که از یکدیگر تأثیر می پذیرفتند . به همین دلیل در فرهنگ و هنر مادها بسیاری از نمونه ها رنگ و بوی بیگانه به خود گرفته و هنری غیربومی محسوب می شود . در نهایت مادها با وجود این که سرانجام به قدرتی رسیدند که توانستند دولت مقتدر و خون ریز آشور را از میان بردارند ؛ اما خود مقهور قدرتی شدند که بعدها و در روزگاران آینده به بزرگترین و قدرتمند ترین امپراتوری جهان مبدل شد و آثار هنری و فرهنگی درخشانی را از خود به یادگار گذاشت . آثاری که بسیاری از آن ها خود میراث حکومت مادها بودند و در دوران بعد به نهایت رشد و اعتلای خود رسیدند . بدین گونه است که می توان مادها را به عنوان سرمنشاء بسیاری از هنرها و فرهنگ هایی دانست که بعدها سرزمین های دور و نزدیک را تحت تأثیر قرار داد و هنر سرزمین پارس را به فراسوی مرزهای آن کشاند و تا سالیان دراز بعد از سقوط مادها همچنان به حیات خود ادامه داد . واژگان کلیدی : آثار فرهنگی ، ماد ، همدان ، کرمانشاه