ادبیات فارسی گنجین? گذشت? اسطوره ای، تاریخی، ملی و مذهبی ایران است. هرکدام از این عوامل از بدو پیدایش تا به امروز متناسب با اوضاع زمان تغییراتی در شکل و محتوای خود یافتهاند. چگونگی و نوع استفاده نویسندگان و به ویژه شاعران از این عناصر همواره دست خوش تغییراتی متناسب با شخصیت و یا حوادث و وقایع زمان شاعر مورد نظر بوده است. اصطلاح دگردیسی که از حوزه علم زیست شناسی وارد ادبیات شده است میتواند به این تغییر و تحولات اطلاق شود. نظامی به عنوان شاعری برجسته که از پشتوانه فرهنگی، دینی و اسطوره ای بسیار قوی برخوردار است. در آثار شعری خود و براساس بن مایه این عناصر به شخصیت ها، حوادث و پردازش داستان های خود رنگ و شکلی دیگر داده است. یکی از مهمترین منابع و مراجع نظامی، شاهنامه فردوسی است. نظامی باتوجه به شخصیت های موجود در شاهنامه و اعمال و رفتار آن ها، شخصیت ها و داستان های خود را سروده و به نوعی دگردیسی نموده است. علاوه بر شاهنامه، نظامی به آثار دیگر نیز نظر داشته است. این پایان نامه به دگردیسی شخصیت ها، صفات و ترکیب ها، آداب و رسوم، حیوانات، ابداعات و اختراعات، آیین های جنگ و... در آثار نظامی پرداخته است.