آرمان امید، نمایشنامه نویس کامروای دهه پنجاه، سال هاست که سکوت کرده است. اما این سکوت، هرچند به سایه اش برده است، اما هرگز موجب نشده که او و آثار ارزشمندش به فراموشی سپرده شود. تدوین این پایان نامه که به نقد تکوینی سه نمایشنامه اش"کبودان و اسفندیار"، "زیتون" و "تذکره کنستانتینوپل") اختصاص دارد، دلیلی بر این ادّعا است. در این پژوهش، پس از ارائه شناخت نامه ای مجمل از آرمان امید و نیز معرفی تاریخچه تکوین و گسترش شیوه نقد تکوینی؛ نخست به نظریه ترامتنیت به عنوان زیرساخت نقد تکوینی و سپس به تبیین مصالح مورد نیاز برای این نقد و گونه های آن پرداخته شده است. هم چنین به سبب استفاده از برخی آراء علم هرمنوتیک در فرایند منبع پژوهیِ آثار مورد نقد، اشاره ای کوتاه به این نظریه ها شده است. به عنوان دستاورد این پژوهش، پس از جستجو و یافتنِ ملزومات نقد تکوینیِ سه نمایشنامه مورد بحث، در نقد تکوینی بیرونی هر یک از آثار، با کسب اطلاعات از فرامتن ها، به شیوه تأثیرپذیری مولف از پیرامتن ها و پیش متن های موجود پرداخته و تحلیل های لازم صورت گرفته است. هم چنین بر مبنای مقایسه پیشامتن های موجود با متن نهاییِ هر یک از نمایشنامه ها، نقد تکوینی درونی انجام شده است. در نهایت، بر مبنای تحلیل آثار برگزیده آرمان امید، ضرورت بررسی آثار نمایشی از دیدگاه نقد تکوینی به منظور شناخت چگونگی زایش متن و آگاهی از تأثیراتی که نویسنده از منابع گوناگون در حین خلق آثارش گرفته و تحلیل تغییراتِ اِعمال شده از آغاز نگارش تا تثبیت متن نهایی و نیز راه گشایی برای سایر نقدها به واسطه تأمین اطلاعات لازم برای آن ها؛ به اثبات رسیده و به پرسش های تحقیق پاسخ داده شده است.