استفاده از پروبیوتیک ها به عنوان مکمل های غذایی، ایده جدیدی در پرورش آبزیان است. افزودن آن ها به رژیم غذایی تأثیر مثبتی بر رشد میزبان دارد، زیرا پروبیوتیک ها ترکیبات غذایی مفیدی را فراهم می آورند که باعث کاهش مرگ و میر ناشی از بیماری ها و نیز اصلاح تعادل میکروبی فلور روده موجود می شوند. هدف از این بررسی، ارزیابی اثرات تغذیه ای پروبیوتیک lactobacillus casei در اشکال زنده (زنده تازه و لیوفیلیزه) و کشته شده با حرارت بر شاخص های رشد، پاسخ های ایمنی و تغییرات بافت های طحال و کلیه قدامی به عنوان اندام های اصلی سیستم ایمنی در ماهی قزل آلای رنگین کمان بود. بدین منظور تعداد 480 قطعه ماهی با میانگین وزنی 5/6±50 گرم تهیه و پس از سازگاری با شرایط آزمایشگاه به طور تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. گروه های اول تا سوم به ترتیب با اشکال زنده تازه، زنده لیوفیلیزه و کشته شده با حرارت از باکتری l.casei با تراکم (g/cfu) 108×5 غذا به مدت 30 روز تغذیه شدند و سپس تا روز 45 تنها غذای تجاری پلت را دریافت کردند. گروه چهارم (گروه شاهد) نیز درطول دوره آزمایش (45 روز) فقط با غذای تجاری پلت تغذیه شد. در این بررسی، شاخص های ایمنی غیر اختصاصی مانند (فعالیت لیزوزیم و آنتی بادی تام سرم)، شاخص های رشد و تغییرات هیستولوژیک بافت های طحال و کلیه قدامی در روزهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. الگوی بیان سایتوکاین هایی مانند اینترفرون? (ifn-?) و اینترلوکین 10 (il-10) در بافت های کلیه قدامی و طحال با روش rt-pcr بررسی شد. ماهیان تغذیه شده با شکل زنده لیوفیلیزه l.casei به طور معنی داری شاخص های رشد بهتری در مقایسه با سایر گروه ها نشان دادند. میزان فعالیت آنزیم لیزوزیم و آنتی بادی کل سرم در همه گروه ها در مقایسه با گروه شاهد افزایش یافت. نتایج بدست آمده نشان داد اشکال مختلف l.casei می توانند پاسخ های ایمنی اکتسابی را به سمت ایمنی سلولی یا هومورال منحرف کنند. یافته-های هیستولوژیک نشان دادند تغذیه با پروبیوتیک l.casei نه تنها هیچگونه عارضه بافتی را در گروه های تحت تیمار ایجاد نمی کند بلکه باعث افزایش تراکم سلولی و تعداد مراکز ملانوماکروفاژی در بافت های طحال و کلیه قدامی در این گروه ها در مقایسه با گروه شاهد می شود.