نام پژوهشگر: سپیده اربابی

بررسی اثرات آنتی اکسیدان و سایتوتوکسیک ferula szowitsiana،ferula oopoda،ferula hirtellaبر رده های سلولی mdbk,hepg-2,a-549,mcf-7,ht-29 و تعیین موثرترین فراکسیون ان
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی - دانشکده داروسازی 1391
  فرزانه فتوحی   هما حاجی مهدی پور

سایتوتوکسیک و آنتی اکسیدان

بررسی نقش tcdd و سایر عوامل مختل کننده سیستم اندوکرین در بروز کیست های تخمدانی در تهران با نگرش ویژه به پروتئین های hoxa10 ،سابقه مصرف شیر خشک و چاقی
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی - دانشکده داروسازی 1392
  سمن کاظمی   علیرضا صادقی پور

اندومتریوزیس وجود بافت طبیعی اندومتر در خارج از حفره رحم تعریف شده است و یک بیماری ناتوان کننده زنان می باشد که در سنین باروری شیوعی برابر 6 تا 10 درصد داشته و سبب ناباروری می گردد.هزینه های بالای درمانی و تشخیصی زیادی را بر افراد تحمیل می کند.در این مطالعه،تعیین اتیولوژی کیست اندومتریوما تخمدان(اندومتریوزیس)با رویکرد به نقش مشتقات pahs و دی اکسین،نقش فاکتورهای محیطی،زمینه ای،تغذیه ای و عادات زیستی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه حضوری مدنظر بوده است.جمعیت مورد مطالعه شامل 40 بیمار مبتلا به اندومتریوزیس و96 کنترل می باشد. این اطلاعات از بیمارانی که از سال 85 تا اسفند سال 90 به بیمارستان پژوهشی حضرت رسول اکرم مراجعه کرده بودند تهیه شد. در ادامه برای بررسی نقش آنتی بادی hoxa10 از مطالعات مولکولی بر روی نمونه های بافتی اندومتریوزیس به روش ihc مورد استفاده قرار گرفت.براساس نتایج این مطالعه، فاکتورهایی چون نزدیکی محل زندگی به کارخانه و مصرف سیگار، داشتن سابقه بیماری و مصرف داروهای خاص،:مصرف زیاد چربی های اشباع،عدم مصرف چربی های غیر اشباع،بی بهرگی از نور خورشید و عدم مصرف مکمل های کلسیم, سن پایین شروع قاعدگی و بی نظمی های قاعدگی را می توان به عنوان ریسک فاکتورهای موثر اندومتریوزیس به شمار آورد.از دیگر اهداف این تحقیق تعیین ارتباط بروز کیست های تخمدانی از نوع اندومتریوما با مصرف شیر خشک در دوران نوزادی بوده است،اگرچه ارتباط معنی داری مشاهده نشد.همچنین از این مطالعه چنین برآمد که میزان ریسک ابتلا به این بیماری در جامعه زنان شاغل به طرز معنی داری بیشتر است.با توجه به مطالعات انجام شده به نظر می رسد بروز اندومتریوزیس نتیجه مواجهه با عوامل مختل کننده اندوکرین و عوامل محیطی باشد.

رابطه تیپ شخصیتی d با افسردگی، اضطراب و استرس در افراد معتاد و غیرمعتاد شهر زاهدان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1392
  سپیده اربابی   بهمن کرد تمینی

هدف پژوهش حاضر رابطه تیپ شخصیتی d با افسردگی، اضطراب و استرس در افراد معتاد و غیرمعتاد در شهر زاهدان می باشد. روش تحقیق حاضر، توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل تمامی افراد معتاد و غیرمعتاد شهر زاهدان می باشد و حجم نمونه 250 نفر است که 125 نفر معتاد و 125 نفر غیرمعتاد بودند که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های تیپ شخصیتی d و مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس(dass-21) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون گام به گام و آزمون آماری t انجام گرفته است. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که تیپ شخصیتی d با افسردگی، اضطراب و استرس در افراد معتاد و غیرمعتاد رابطه مثبت و معناداری داشت. نتایج آزمون t مستقل نشان داد که بین نمرات افراد معتاد و غیر معتاد در تیپ شخصیتی d و خرده مقیاس های آن تفاوت معناداری وجود داشت. همچنین بین نمرات افراد معتاد و غیرمعتاد در افسردگی، اضطراب و استرس تفاوت معناداری دیده شد و افراد معتاد از افسردگی، اضطراب و استرس بالاتری برخوردار بودند. به طور کلی در بررسی نتایج مشاهده شد که بین تیپ شخصیتی d با افسردگی، اضطراب و استرس ارتباط معناداری وجود دارد.

بررسی فاصله qt و عملکرد بطن چپ در بیماران التهابی روده
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی - دانشکده داروسازی 1391
  ساناز هاشمی داریانی   ناصر ابراهیمی دریانی

بیماری التهابی روده (ibd) به دو شکل رایج کولیت اولسراتیو ( uc)و بیماری کرون ( (cd دیده میشود. کولیت اولسراتیو التهاب کولون است که با تشدید بیماری ادم،زخم وخونریزی درطول کولون رخ میدهد. بیماری کرون خلاف کولیت اولسراتیو می تواند تمام قسمت های لوله گوارش از دهان تامقعد را درگیر کند[1]. یکی از مکان های رایج درگیر در بیماری کرون ناحیه ایلئوسکال است.در نوع خفیف و متوسط بیماری کرون درگیری قسمت انتهایی ایلیوم یا کولون به تنهایی نیز ایجاد می شود که می تواند به روده ی باریک نیز انتشار یابد.[2] بیماریibd دارای علایم داخل روده ای و خارج روده ای است .علایم روده ای کولیت اولسراتیو اسهال،مدفوع خونی، مدفوع همراه با موکوس و کرامپ و دردهای شکمی است که بسته به ناحیه درگیر در کولون متفاوتند[1[ . علایم روده ای بیماری کرون بسته به مکان و شدت قسمت درگیر متفاوت است.در بیمارانی که ایلیوم و کولون آن ها درگیر است دردهای شکمی پس ازغذا دیده می شود. بیماران کرونی که کولون آنها درگیر است علایم مشابه با بیماران کولیت اولسراتیو دارند. اگر در کرون، گاسترودئودنال درگیر باشد علایمی نظیر تهوع و استفراغ شایع است [1]. علایم خارج روده ای کولیت اولسراتیو و بیماری کرون شامل تب، کاهش وزن، آرتریت ، آرترالژی ، تاخیر در رشد کودک، بیماری کبدی، بیماری کلیوی و درگیری چشمی است[1[. اختلالات قلبی عروقی از علایم خارج روده ای دیگری است که در بیماران ibd گزارش شده است[3,4]. شایعترین بیماری قلبی پریکاردیت حاد است که ناشی از تاثیر داروهای مورد استفاده در این بیماری یعنی 5- آمینو سالسیلیک اسید همراه با کورتیکو استروئیدها است [5,6]. میوکاردیت ناشی از مصرف طولانی مدت مزالازین نیز گزارش شده است [7] اندوکاردیت عفونی[8,9]و پریکاردیت مزمن نیز در یک بیمار کولیت اولسراتیو گزارش شده است[4,10,11,12]همچنین میوپریکاردیت ناشی از سمیت درمان با مزالازین- سولفاسالازین وآزتیوپرین نیز گزارش گردیده است [14,13]اختلال در دریچه میترال[5] ترومبوآمبولی شریانی [15] ترمبوز وریدهای عمقی[16]از دیگر اختلالات عروقی در بیمارانibd است. در بسیاری از بیماران تغییرات الکتروکاردیوگرام به صورت بلوک دهلیزی بطنی از نوع موبیتز type1 ( wenkebach) دیده شده است. افزایش qt interval بدون سابقه بیماری یا علایم قلبی عروقی در بیماران ibdبا دوره طولانی بیماری گزارش شده است که علت این تغییرات هنوز مشخص نشده است [17].طولانی شدن qt intervalدر دوازده اشتقاق الکتروکاردیوگرام سبب افزایش ریسک آریتمی بطنی و مرگ ناگهانی میشود. [18] در این مطالعه به بررسی فاصله qt و کسر تخلیه در بیماران ibd پرداخته می شود.

بررسی نقش آدیپوکینها در بروز زودرس سرطان پستان
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی - دانشکده داروسازی 1392
  مهسا شیرمرد   سپیده اربابی

سرطان پستان بیشترین و رایج ترین تومور در زنان در سطح جهان است بطوریکه از هر 8 زن یک نفر در طول زندگی در معرض آن قرار دارد. طبق آمار، شیوع سرطان پستان در زنان ایرانی یک دهه زودتر از سایر زنان صورت می گیرد اما اتیولوژی بیماری ناشناخته باقیمانده است.با توجه به نقش اولیه bmi در بروز سرطان پستان پس از یائسگی و ناشناخته بودن نقش bmi در این فرایند در زنان جوان، در این مطالعه به رابطه احتمالیbmi بعنوان یکی از عوامل متاثر از سیستم اندوکرین از طریق افزایش بیان بافتی رسپتور آدیپوکینی و مقایسه با داده های بدست آمده از پرسشنامه پرداختیم. جمعیت مورد مطالعه شامل 50 زن مبتلا به آدنو کارسینوما (idcs or/and dcis)، و 100 زن سالم زیر 45 سال بودند که از سال 1388 الی 1389 تحت شناسایی قرار گرفتند.بطور تصادفی30 نمونه بافتی آدنوکارسینوما جهت تعیین ارتباط میان adiponectin از طریق روش ihc با سطوح بافتی رسپتور ahr پرداخته و ارتباط میان سطوح بافتی آنها را با عوامل تغذیه ای در بروز زودرس سرطان پستان با مقایسه با گروه نرمال نسبتاروشن کردیم.

پایش مقطعی سمیت نانوتیتانیوم دی اکساید موجود در کرم های ضدآفتاب ایرانی در رت
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی - دانشکده داروسازی 1392
  شیما شربت دار   سپیده اربابی

اگرچه سابقه مصرف نانو تیتانیوم دی اکساید به عنوان فیلتر فیزیکی در تعدادی از محصولات ضدآفتاب به بیش از 25 سال می رسد امادر خصوص ایمنی آن در مصارف طولانی مدت اطلاعات متضادی وجود دارد. با توجه به لزوم محافظت پوست در برابر نور خورشید و به تبع آن استفاده موضعی و مکرر چندبار در روز و در عین حال مادام العمر کرم های ضدآفتاب، با بررسی تأثیر و میزان سمیت نانوتیتانیوم دی اکساید بر موش های ماده می توان به یک ارزیابی مقطعی نسبت به سمیت کرم های ضدآفتاب موجود در بازار کشور بر سلامت زنان دست یافت. در این تحقیق و براساس پروتوکل 404 و 422 از oecd سمیت مزمن و سیستمیک کرم های ایرانی محتوی نانو تیتانیوم دی اکساید برروی رت ویستار ماده به مدت 45 روز ارزیابی شد . شاخص های وزن ، میزان مصرف آب، غذا وهمچنین علائم کلینیکال بطور روزانه بررسی شدند و شاخص های هورمونی شامل هورمون های تیروئیدی tsh, t4, t3 و هورمون های استروئیدی شامل estradiol، estriol و progesterone و تغییرات هیستوپاتولوژیک در کبد ،کلیه ،قلب، ریه ،تخمدان، پوست ورحم در دو مقطع روز 21 و 45 بررسی شد .علاوه بر تغییرات معنی دار درغلظت سرمی هورمون های استروئیدی، مشاهدات هیستوپاتولوژیکی رحم نیز کاهش قابل توجهی را در ضخامت جدار رحم و اپیتلیوم پوششی آن نشان داد. بعلاوه نتایج نشان داد مصرف طولانی مدت این محصولات میزان رشد و فعالیت ضمائم پوستی ( فولیکول های مو و غدد) را افزایش داده ، پرخونی و تجمع سلول های آماسی در بافت های کبد و کلیه قابل رویت بودکه در پاره ای موارد با نکروز هپاتوسیت ها ، نکروز سلول های جدار لوله های ادراری و تورم حاد سلولی در بافت کلیوی همراه بود . محصولات ضد افتاب مورد سنجش دراین تحقیق دارای اثرات شبه استروژنیک و تاثیر بر سیستم تناسلی و سمیت کبدی و کلیوی هستند که این اثرات بایستی در محصولات ضد افتاب فاقد نانو تیتانیوم دی اکساید نیز پایش شود.

پایش مقطعی سمیت رنگ موهای موجود در بازار ایران در رت ویستار ماده
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی - دانشکده داروسازی 1392
  مهسا کارگریان مروستی   سپیده اربابی

مصرف رنگ مو از دوران های قدیم معمول بوده است.امروزه در جهان ودر ایران استفاده گسترده از انواع محصولات رنگ مو در در سالن های آرایش وتماس مداوم با آن و همچنین مصارف خانگی با ریسک پاسخ های سمی مزمن همراه است. در این تحقیق و براساس پروتوکل 404 و422 oecd سمیت مزمن و سیستمیک رنگ مو های ایرانی محتوی پارافنیل دی آمین و پاراتولوئن دی آمین برروی رت ویستار ماده به مدت 45 روز ارزیابی شد . شاخص های وزن ، میزان مصرف آب، غذا وهمچنین علائم کلینیکال بطور روزانه بررسی شدند و شاخص های هورمونی شامل t3,t4,tsh, ،استریول ،استرادیول و پروژسترون و تغییرات هیستوپاتولوژیک در کبد ،کلیه،قلب،ریه،تخمدان پوست ورحم در دو مقطع روز 21 و 45 بررسی شد .علاوه بر تغییرات معنی دار درغلظت سرمی هورمون های استروئیدی، مشاهدات هیستوپاتولوژیکی رحم نیز کاهش قابل توجهی را در ضخامت جدار رحم و اپیتلیوم پوششی آن نشان داد. بعلاوه نتایج نشان داد مصرف طولانی مدت این محصولات میزان رشد و فعالیت ضمائم پوستی ( فولیکول های مو و غدد) را افزایش داده ، در بعضی موارد ادم زیرجلدی و اریتم دیده شد.پرخونی و تجمع سلول های آماسی در بافت های کبد و کلیه قابل رویت بودکه در پاره ای موارد با نکروز هپاتوسیت ها ، نکروز سلول های جدار لوله های ادراری و تورم حاد سلولی در بافت کلیوی همراه بود . محصولات رنگ موی مورد سنجش دراین تحقیق دارای اثرات شبه استروژنیک و تاثیر بر سیستم تناسلی و سمیت کبدی و کلیوی هستندکه این اثرات بایستی در محصولات رنگ موی فاقد ppd و ptd نیز پایش شود .

نقش مصرف انواع روغن و سایر فاکتورهای تغذیه ای در افزایش ریسک سرطان پستان در دوران پیش یائسگی در زنان ساکن شهرستان کرمانشاه
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی - دانشکده داروسازی 1392
  اسد الله سالارآبادی   سپیده اربابی

سرطان پستان شایع ترین نوع سرطان در زنان است که ریسک بروز آن با افزایش سن افزایش می یابد. اگرچه میانگین سن ابتلا در ایران ?? سال زودتر از سایر کشورهای جهان گزارش شده است. اما ریسک فاکتورهای اصلی بروز زودرس این سرطان کمتر مورد توجه قرارگرفته است و این مهم تاکنون در شهرستان کرمانشاه مطالعه نشده است. در این مطالعه برای بررسی نقش عوامل تغذیه ای احتمالی مرتبط با بروز زودرس سرطان پستان از پرسشنامه استفاده شد. جمعیت مورد مطالعه شامل 47 خانم مبتلا به سرطان لوله ای مهاجم (idc) و 105 زن سالم که افراد هر دو گروه زیر 50 سال سن و قبل از دوران یائسگی بودند که از سال 1391 الی 1392 تحت شناسایی قرار گرفتند. به طور تصادفی 15 نمونه بافت پستان از بیماران مبتلا به idc که قبلا در بیمارستان امام رضا (ع) شهر کرمانشاه بین سال های 1386 الی 1392 مورد عمل جراحی قرار گرفته بودند، تهیه شد و جهت تعیین بیان مارکر visfatin به روش ihc مورد استفاده قرار گرفتند؛ اگر چه در خصوص این مارکر اهمیت کلنیکی و پاتولوژیکی ویژه ای دیده نشد اما در این مطالعه منابع نامناسب تأمین آب آشامیدنی، پوشش بدن در مجاورت با آفتاب، بی نظمی در دوران قاعدگی، مصرف زیاد انواع روغن و فراورده های لبنی پرچرب، مصرف کم لبنیات، عدم استفاده از مکمل های کلسیم و روغن ماهی، مصرف ناکافی تخم مرغ و سویا، مصرف کم کاهو، کلم، هویج و نخود، میزان کم استفاده از گوشت سفید، سبزیجات و مغزهای خوراکی، مصرف مداوم قرص های جلوگیری از بارداری و ... جزء ریسک فاکتورهای موثر در بروز سرطان پستان در زنان ساکن شهرستان کرمانشاه شناسایی شدند.

بررسی اثرات عصاره دود سیگار بر روی میتوکندری های ایزوله شده از مغز و قلب و ریه و پوست موش صحرایی نژاد ویستار
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی - دانشکده داروسازی 1392
  پروانه ناصرزاده   جلال پوراحمد جکتاجی

خلاصه: دود سیگارباعث مرگ افرادمی شود اهداف: هدف از این تحقیق بررسی مکانیسم های سمیت دود سیگار بر روی میتوکندری های ایزوله شده از چهار بافت مغز وقلب و ریه وپوست موش صحرایی بود. روش های اجرا : میتوکندری های مغز وقلب و ریه وپوست موش صحرایی که به وسیله ی اولترا سانتریفوژ در دورهای بالا بدست امده اند است با عصاره ی ابی دود سیگار (در غلظت های 1% و10% و100%) مواجه داده شدند. نتایج: این مواجه به نحو کاملا وابسته به غلظت سبب افزایش تولید گونه ی رادیکال های فعال اکسیژن و لیپیدپراکسیداسیون و افت پتانسیل غشا قبل از وقوع تورم در میتوکندری های این چهار بافت شد. اختلال در فسفریلاسیون اکسیداتیو میتوکندری ها با کاهش میزان atp میتوکندریایی پس از مواجه با عصاره ی دود سیگار در این دو بافت قابل تایید بود. بعلاوه سقوط پتانسیل غشا وتورم میتوکندریایی سبب خروج سیتوکروم c و ورود به فراکسیون سیتوزولی از طریق باز شدن منافذmpt ویا پارگی غشای خارجی می شود. بر اساس نتایج این تحقیق پیشنهاد می شود که سمیت عصاره ی ابی دود سیگار در بافت های مغزی وقلبی و ریوی وپوستی نتیجه ی کاهش فعالیت زنجیره ی تنفسی میتوکندریایی شده که این امر منجر به افزایش تولید ros ولیپید پراکسیداسیون و افت پتانسیل غشا وخروج سیتوکروم c در میتوکندری های ایزوله شده از مغز وقلب و ریه وپوست موش صحرایی می گردد که این وقایع سبب آغاز سیگنالینگ آپپتوز وحذف سلول ها می شود.

ارزیابی موتاژنسیتی توتون های قلیان موجود در بازار کشور
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی - دانشکده داروسازی 1383
  شهرزاد صدری   سپیده اربابی

در این مطالعه اثر جهش زایی 3 نوع توتون قلیان موجود در بازار تهران که به صورت رندم خریداری شده، به روش تست ایمز و با استفاده از 4 سویه سالمونلا تایفی موریوم ta100, ta98 (بدون قابلیت متابولیک) و سویهyg1024, yg1029 (با قابلیت متابولیک) مورد برسی قرار گرفت. نمونه ها با توجه به اسانس به کار رفته در ساخت به 3 دسته پرتقال، دو سیب و لیمو نعنا تقسیم شدند. اگر نسبت تعداد کلنی های شمارش شده در پلیت نمونه بر تعداد کلنی های شمارش شده در پلیت کنترل منفی که فرکانس جهش نامیده می شود، 2 یا بالاتر باشد نمونه مورد نظر پتانسیل جهش زایی دارد. اگر فرکانس جهش بین 7/1 تا 9/1 باشد، نمونه مورد نظر ممکن است پتانسیل جهش زایی داشته باشد و اگر فرکانس جهش بین 1 تا 6/1 و یا کمتر از 1 باشد، نمونه مورد نظر فاقد پتانسیل جهش زایی است. نتایج حاصل از انجام تست ایمز بر روی عصاره استخراج شده از توتون ها به وسیله dmso خالص (1:9 w:v)، حاکی از سمیت ژنتیکی هر 3 نمونه است. در هر 3 نمونه در 3 سویه ta100, ta98 وyg1024 فرکانس جهش بیش تر از 1 مشاهده شد در حالی که درyg1029 فرکانس جهش 5/1 شد. از مقایسه جهش زائی نمونه های مورد آزمایش با نمونه کنترل منفی (تیمار نشده) افزایش تعداد کلونی های برگشتی مشاهده شد و در بررسی آماری با آزمون spss (version 19) anova(lsd), تفاوت معناداری مشاهده شد .(p?0.0001***) از بین نمونه ها نیز توتون لیمو نعنا دارای کمترین اثر موتاژنیک بوده و توتون دو سیب دارای بیشترین خاصیت جهش زایی بود (p?0.001**). در هر 3 نمونه سمیت در سویه هایta در سطح بالاتری نسبت به سویه هایyg قرار گرفته است (p?0.0001***).

بررسی سمیت ژنتیکی ناشی از مواجه با 2,4-d در کشاورزان استان کردستان به روش میکرونوکلئوس
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی - دانشکده داروسازی 1393
  جمشید توکلی   سپیده اربابی

سم 2,4-dعلفکش هورمونی, سیستمیک ,انتخابی و از گروه فنوکسی استیک اسید می باشد و یکی از علفکش های معروف بوده که در ایران به طور گسترده برای کنترل علف های هرز پهن برگ مخصوصا در غلات استفاده می شود. مهمترین ریسک فاکتورها برای سمیت 2,4-dبرروی انسان میزان مواجهه و میزان دوز مصرفی است که در این مطالعه بعنوان معیار پاسخ سمی مد نظر قرارگرفته است . در این مطالعه با پایش بیولوژیکی ارزیابی سمیت ژنتیکی در کاربران کشاورز این سم در مزارع غلات استان کردستان و ارزیابی همزمان الگوی مصرف این سم در محیط زیست نسبت به ارزیابی و مدیریت ریسک اقدام شد.در مزارع گندم استان کردستان تعداد26 نفر از کشاورزانی که با سم 2,4-dمواجهه شغلی دارند انتخاب شدند وپس از تکمیل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک با کنترل مقایسه شدند.در این پژوهش از هر دوگروه مورد و شاهد که تفاوت معنی دار سنی نداشتند، با مسواک استریل سلول های بوکال گرفته شد سپس نمونه برداشت شده روی لام فیکس شد و پس از انجام رنگ آمیزی اختصاصی لام ها درجه بندی شده و دو گروه با یگدیگر با استفاده از تست میکرونوکلئوس مقایسه شدند.در این مطالعه علاوه بر شناسایی نقش مدت زمان مواجهه با سم 2,4-d ،تعداد دوره های سم پاشی،عدم استفاده از ppe ، منبع تأمین آب آشامیدنی، نگهداری آب در ظروف پلاستیکی ،مدت زمان طولانی در مجاورت با آفتاب،مدت زمان خواب، نوع روغن مصرفی،نوع فراورده های لبنی (کم چرب و پرچرب)، مصرف سیگار، وزن وbimجزء ریسک فاکتورهای مؤثر در بروز میکرونوکلئوس در گروه مورد بعنوان معیار ارزیابی سمیت ژنتیکی شناسایی شدند.