کلمات کلیدی: افزایش تحمل هیبریدهای کرم ابریشم در شرایط استرس حرارتی یکی از اهداف اصلاح نژادی می باشد. با این حال مکانیسم تحمل در کرم ابریشم به خوبی توصیف نشده است. در این تحقیق چهار هیبرید 104×103، 103×104، 110×107 و 107×110 در ابتدای فصل پاییز 1390 پرورش داده شد تا ضمن اندازه گیری بیان ژنی یکی از مهم ترین پروتئین های شوک حرارتی (shsp19.9) کرم ابریشم، اثر آمیزش های دوطرفه بر بیان ژنی بررسی شود. بافت چربی در چهار زمان صفر، دو، چهار و 24 ساعت پس از اعمال شوک حرارتی جمع آوری و پس از استخراج rna و ساختcdna از نمونه های شاهد (نمونه های بدون شوک حرارتی) و نمونه های تیمار حرارتی 45 درجه ی سانتی گرادی به مدت 35 دقیقه، کمیت بیان ژن shsp19.9 به-عنوان ژن هدف نسبت به ژن rpl27a به عنوان ژن مرجع، به روش qrt-pcr، به وسیله ی دستگاه real-time pcr اندازه گیری شد. به منظور بررسی اثر فصل بر بیان ژن shsp19.9، دو هیبرید 103×104 و 107×110 در فصل بهار نیز پرورش داده شد. آنالیز واریانس نشان داد هیبرید 110×107 بیش ترین مقدار بروز و هیبرید 103×104 کم ترین میران بیان را در بین هیبریدهای مورد بررسی داشته است (0001/0>p). از طرفی هیبریدهای با منشا کره ای (110×107 و 107×110) در مقایسه با هیبریدهای با منشا ژاپنی (104×103 و 103×104) به مراتب حساس تر می باشند. بررسی آمیزش های معکوس نشان داد که هیبریدهای با پایه ی مادری ژاپنی (104×103 و 110×107) نسبت به هیبریدهای با پایه ی مادری چینی (103×104 و 107×110)، حساسیت بیش تری نسبت به افزایش دما دارند، چرا که با قرار گرفتن در شرایط تنش، بروز بیش تری داشته و با تولید shsp19.9، به عنوان محافظت کننده ی مولکولی، سلول را از آسیب های ناشی از تنش حفظ می کنند. ساعت دو بیشترین و ساعت 24 کمترین میزان بروز ژن را نشان داد (0001/0>p). اثر فصل نیز بر روی دو هیبرید متفاوت و معنی دار بود.

امروزه می توان با استفاده از ژن های کاندیدا حیوانات را برای صفات مورد نظر انتخاب و سبب پیشرفت ژنتیکی شد. چند شکلی های متعددی از ژن لپتین به عنوان یک ژن کاندیدا در گاو کشف شده اند که با صفات تولید شیر در گاو در ارتباط اند. در این پژوهش به منظور ارزیابی ارتباط چند شکلی جایگاه ژن لپتین با صفات تولید شیر در گاوهای بومی گیلان از 100 رأس گاو ماده بومی مربوط به گله های اقماری استان گیلان نمونه های خون جمع آوری شد. dna به روش نمکی بهینه یافته استخراج شد. با به کار گیری روش pcr و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی، قطعه ای به طول 522 جفت باز از ناحیه اینترون 2 و اگزون 3 ژن لپتین تکثیر شد. محصولاتpcr با آنزیم محدودگر bsaa i مورد هضم قرار گرفت. دو آلل a و b به ترتیب با فراوانی 455/0 و 545/0 و سه ژنوتیپ aa، ab و bb به ترتیب با فراوانی 19/0، 53/0 و 28/0 برای ژن لپتین در جمعیت مورد بررسی شناسایی شد. بر اساس نتایج آزمون مربع کای، جمعیت مورد بررسی در تعادل هاردی-واینبرگ قرار داشت. ارتباط ژنوتیپ ها با صفات تولیدی شیر بر اساس یک مدل خطی و با استفاده از نرم افزار sas بررسی شد. مقایسه میانگین حداقل مربعات در این جایگاه نشان داد که اثر چند شکلی lep-bsaa i بر صفات تولید شیر، درصد چربی و پروتئین شیر معنی دار است (01/0p<). بر این اساس، گاوهایی با ژنوتیپ ab نسبت به گاوهایی با ژنوتیپ های aa و bb به ترتیب به میزان 17/1 و 69/0 کیلوگرم در روز تولید شیر بیشتری داشتند و ژنوتیپ aa نسبت به ژنوتیپ ab به میزان 28/0 و 17/0 درصد به ترتیب درصد چربی و پروتئین شیر بیشتری داشت (01/0p<). بر اساس یافته های این تحقیق چند شکلی در جایگاه های ژن لپتین می تواند به عنوان یک معیار انتخاب جهت بهبود صفات اقتصادی در گاو بومی گیلان استفاده شود.