نام پژوهشگر: سیدهدابت جلیلی

معناشناسی فضل در قرآن
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  زهرا محمدحسنی   سیدهدابت جلیلی

واژه مورد بررسی در این نوشتار واژه فضل در قرآن کریم، با هدف دست یابی به معنای دقیق فضلِ مراد قرآن است. روش این پژوهش؛ تحلیلی از نوع تحلیل معناشناسانه است. ساختار این پژوهش بدین گونه است که ابتدا از کلیاتی که مربوط به مبانی نظری تحقیق است، آغاز می گردد و مطالب اصلی که در سه فصل تدوین شده است ادامه می یابد؛ ابتدا، معناشناسی تاریخی با رویکرد درزمانی مطرح می شود و در ادامه به معناشناسی توصیفی با استخراج مفاهیم هم نشین و جانشین پرداخته شده و در پایان ویژگیهای فضل از منظر قرآن کریم تبیین شده است. در معناشناسی تاریخی به معنای اصلی ماده «فضل» با استناد به اشعار عصر جاهلی، توجه شده است و در معناشناسی توصیفی، نیز ارتباط واژه فضل با واژه های هم نشین و جانشین بررسی شده است. حاصل مطالعه تاریخی اینکه اعراب جاهلی فضل را مفهومی در محدوده زندگی دنیوی می شناخته اند و تنها به روابط میان انسان ها با یکدیگر مربوط می شده است. مطالعه توصیفی نیز نشان می دهد که «فضل» در کاربرد وحیانی؛ بر محور جانشینی با واژه های مانند مغفرت، رزق، رحمت، نعمت و خیر در یک حوزه معنایی قرار می گیرد و در محور هم نشینی کاملاً تحت تاثیر کلمات مجاور و نظام معنایی مستقر در آن قرار گرفته است.