نام پژوهشگر: محمد جواد نوروزی اقبالی

عوامل ایجاد روابط صمیمانه در شبکه های اجتماعی مجازی و حدود فقهی آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده علوم اجتماعی 1391
  محمد جواد نوروزی اقبالی   مهدی محسنیان راد

پس از رشد ابزارهای ارتباطی، پدیده ای دیگر در محیط مجازی به نام شبکه های اجتماعی پا به عرصه وجود نهاد. در حقیقت، سایت های شبکه های مذکور توانستند با تجمیع ابزارهای ارتباط رایانه واسط در خود، یک جامعه شبکه ای که شاید تا آن زمان کمتر کسی تصور آن را می کرد، به وجود آورند و افراد زیادی را در سراسر زمین به یکدیگر متصل کنند. به نظر می رسد، شکل گیری ارتباط قوی و صمیمانه در چنین محیطی امری دور از انتظار نیست. چنین پدیده ای در جامعه ایران که از بستر فرهنگی و مذهبی خاصی برخوردار است، می تواند زمینه ساز مسائلی باشد که تا کنون وجود نداشته است. یکی از این مسائل، برچیده شدن محدودیت هایی است که در ارتباط زن و مرد نامحرم رخ می دهد و به خصوص از نظر مذهبی مورد توجه است. در فقه دین مبین اسلام، برای هر پدیده نوظهوری پاسخ متناسب وجود دارد و تنها باید آن پاسخ را کشف نمود. این پژوهش در صدد آن است تا از یک سو عواملی را که در شبکه های اجتماعی مجازی باعث تشکیل و تداوم ارتباط صمیمانه می شود، دسته بندی و برخی از آنها را بررسی کند و از سوی دیگر، چارچوب روابط زن و مرد در محیط این نوع سایت ها را تبیین نماید. بر اساس پژوهش انجام گرفته، این عوامل را می توان در 6 دسته جای داد. به علاوه، پیمایش صورت گرفته، نشان داد که متغیرهای جنسیت فرد، جنسیت طرف مقابل، تحصیلات فرد و شدت حضور فرد در شبکه های اجتماعی با ایجاد رابطه صمیمانه، رابطه دارند. ضمن آن که مشخص شد بیشتر افرادی که در نت صمیمی می شوند، با این قصد عضو شبکه های اجتماعی نشده اند. همچنین انگیزه های ارتباط میان فردی در اشخاص تقریبا با سایر انگیزه های ایشان برای عضویت در این سایت ها برابر است. رابطه میان سن کاربران و ایجاد رابطه صمیمانه نیز اثبات نشد. در قسمت دیگر پژوهش، عناوین فقهی دسته بندی شده سپس نظر مراجع در زمینه هر یک از عناوین استخراج گشته است. در اکثر عناوین ارتباط میان زن و مرد نامحرم بدون تلذذ و ریبه بلااشکال عنوان شده است.