نام پژوهشگر: عالمه شریفی

مطالعه انسانشناختی رقص قاسم آبادی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اصفهان - دانشکده هنر 1391
  عالمه شریفی   جبار رحمانی

در کشور ایران به همراه شمار زیادی از قبایل و تیره های مختلف، رقص های سنتی وجود دارد که از تعلقات اصلی این فرهنگ ها محسوب شده و بخشی از میراث و آیین های آنان را تشکیل می دهد. رقص قاسم آبادی نیز از جمله رقص های سنتی ایران است که عموماً در گیلان قابل مشاهده است. این رقص توسط گروه زنان به همراه عناصری چون؛ لباس و آهنگ محلی و در بستر جشن های ازدواج اجرا می شود. پژوهش حاضر نیز در راستای دو هدف بررسی بُعد فرهنگی و بُعد هنری رقص قاسم آبادی شکل گرفته است چرا که می توان با بررسی این ابعاد مهم و وابسته به هم در یک رقص سنتی اطلاعات جامعی از محیط زندگی و ملاک زیباشناختی مردم در این فرهنگ بدست آورد. اما در راستای اهداف تحقیق این سوالات شکل گرفتند که وجوه فرهنگی و زیبا شناسانه ی رقص قاسم آبادی کدامند؟ که پاسخ این سوالات نیاز به کاوش در فرهنگ تولید کننده آن داشت و این کار با رویکردی انسان شناختی صورت گرفت. سیر دستیابی به داده ها نیز به روش مردم نگاری و روش گردآوری اطلاعات به صورت میدانی صورت گرفت تا ساختار فرهنگی جامعه اعم از معیشت، اقتصاد، آیین ها و ... بررسی شده، نمود رقص در جامعه تشریح شود و در نهایت رابطه ی رقص و این عوامل به بوته ی تحلیل کشیده شود. در نتیجه ی بررسی رقص قاسم آبادی متوجه شدیم که این رقص سنتی ارتباط تنگاتنگی با محیط و نوع فعالیت های معیشتی زنان در جامعه ی آن دارد، حتی ترانه های وابسته به رقص نیز با این مضامین در ارتباط اند؛ و دقیقاً به دلیل این رابطه محکم و تنگاتنگ است که رقص قاسم آبادی برخلاف رقص ها و آیین های دیگری که زمانی وجود داشتند و از بین رفتند، پس از گذشت سال ها حفظ شده و همچنان محفوظ است و تا زمانی که این ارتباط عمیق بین رقص که جز عوامل روبنایی یک جامعه است با زیربناهای جامعه که امور معیشتی و تولید و باز تولید را در برمی گیرد، وجود داشته باشد، همچنان این رقص پایدار خواهد ماند. همچنین ملاک زیباشناختی رقص نیز در بین مردم در راستای نوع زندگی کشاورزی آنان با مضامین؛ سادگی، سخت کوشی حاصل از تطبیق با محیط، اهمیت زن و وقار آن در ارتباط است.