نام پژوهشگر: منصور بلیده

بررسی موسیقی شعر پروین اعتصامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  منصور بلیده   عباس نیکبخت

پروین یکی از بزرگان توانای شعر معاصر فارسی است .در دوره ای که شعر فارسی ، از نبود اسم های بزرگ رنج می برد ، درخشیدن ستارگان پر فروغی چون پروین ، در آسمان شعر فارسی ، نعمت بزرگی است . شعر پروین که اینچنین در قلب های عامه مردم ساری و جاری است و ریشه در بطن جامه دارد ؛ دارای ساخت و بافتی قدرتمند ، و به سبک و سیاق گذشتگان است . شاید شعر او ، سایه ای دلنشین از شعر سعدی ،که سادگی در آن موج می زند ، یا انعکاسی از تصویر حکمت و خرد ناصر خسرو که شعر او را متین و با آزرم کرده است ؛ باشد . شعر پروین دارای موسیقی قدرتمندی است که از رهگذر وزن های مطیع و آرام ، قافیه های مستحکم و ردیف های بسیار ساده ، تکرار ها و تناسب های لفظی و هماهنگی های معنایی به وجود آمده است . در این پژوهش ، این موسیقی و نقش و تاثیر آن مورد بررسی قرار گرفته است که شامل مباحث زیر است : در بخش اول ، به عنوان کلیّات ، به بررسی چارچوب های پژوهش و ذکر مقدماتی درباره شعر و موسیقی پرداخته ؛ و نگاهی گذرا به زندگی شاعر ، عصر او و سبک شعریش داشته است . بخش دوم ، از موسیقی بیرونی شعر پروین سخن می گوید و نقش اوزان و بحرهای به کاررفته در دیوان را ، در موسیقی شعر بررسی می کند . در بخش سوم ، به موسیقی کناری شعر پروین ؛ یعنی ، قافیه و ردیف و اهمیّت و نقش آنها در ایجاد موسیقی پرداخته شده است . و بخش چهارم به جلوه های گوناگون موسیقی درونی شعر پروین ، از قبیل جناس ها و تکرارها می پردازد . و در بخش پنجم ، از نقش موسیقی معنوی در ایجاد زیبایی و تناسب های معنایی سخن گفته می شود . در پایان ، با توجه به بحث و بررسی ها و اطلاعات استخراج شده از تمام بخش ها ، به نتیجه گیری کلّی پرداخته شده و نتایج پژوهش ارائه شده است .