نام پژوهشگر: سمیه زالی بویینی

بررسی مقایسه ای عبارت های مبین کنش زبانی تحسین و تحقیر در فرانسه و فارسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1391
  سمیه زالی بویینی   پریوش صفا

این تحقیق در چارچوب تجزیه و تحلیل تقابلی انجام می شود و از نوع کتابخانه ای است که در آن جمع آوری اطلاعات از طریق مطالعه ی کتاب ها? مقالات? پایان نامه ها، رساله های دکتری وغیره، انجام می گیرد. پیکره ی کار به دو صورت شفاهی و کتبی، به زبان فارسی و فرانسه فراهم شده است که متشکل از تعداد قابل توجهی عبارت های مبین تحسین و تحقیر می باشد. نمونه های کتبی از چهار رمان به همراه ترجمه هایشان برگرفته شده اند، دو رمان فرانسوی با ترجمه فارسی و دو رمان فارسی با ترجمه ی فرانسوی. در قسمت شفاهی علاوه بر نمونه های واقعی و رایج بین مردم، از یک فیلم فرانسوی و یک سریال ایرانی مشابه استفاده شده است. این تجزیه و تحلیل بر سه پارامتر نحوی، معنایی، کاربردی و جامعه شناسی زبان استوار است. پس از تعاریف، مفاهیم و ذکر رویکردهای مرتبط که فصل اول این پایان نامه را تشکیل می دهند. تجزیه و تحلیل نحوی و معنایی نمونه ها، فصل دوم را به خود اختصاص می دهد. در این فصل ابتدا عناصری مانند: اصوات، اسم و زیر مجموعه های آن، صفت، قید و عبارت های قیدی، افعال، اصطلاحات، عبارات، همایی ها، لحن، آهنگ صدا، تآکید، کوتاه سازی کلمات و عبارات بررسی می شوند سپس ساختارهایی که این عناصر را در خود جای می دهند مورد مطالعه قرار می گیرند و در نهایت مقایسه با داده های فارسی صورت می گیرد. به این ترتیب به دو سوال ابتدایی این تحقیق پرداخته می شود. اینکه از چه عناصر زبان شناختی برای کنش زبانی تحسین و تحقیر در زبان فارسی استفاده می کنیم؟ و عناصر سازنده کنش زبانی تحسین و تحقیر در زبان فرانسه کدام هستند؟ در فصل سوم این پایان نامه، داده های فرانسوی و فارسی از نظر کابردی و جامعه شناسی زبان تجزیه و تحلیل می شوند. در این فصل مسئله ی اساسی این تحقیق مورد مطالعه قرار می گیرد. اینکه به کارگیری نابجای هریک از این عناصر با توجه به بافت گفته پردازی و نیز با درنظر گرفتن فرهنگ گوینده و شنونده به چه نوع مشکلاتی می انجامد؟ مراجعه به نظریه ی کنش های زبانی، نظریه ی پارازیت، رویکرد نحوی-معنایی و رویکرد روانی- اجتماعی- کاربردی برای پیشبرد تجزیه و تحلیل این عبارت ها لازم و ضروری می نمود. نظریه کنش زبانی آستین و سپس سرل، نظریه ی اساسی این تحقیق را تشکیل می- دهد چراکه نمونه های برگرفته شده از نوع عبارت های کنشی می باشند اما نظریه پارازیت به توضیح و تبیین آن سری از داده هایی می پردازد که به گفته ی آستین غیرمعمول هستند. رویکرد روانی- اجتماعی- کاربردی نیز بستری است مناسب برای بیان جنبه های فرازبانی که تکمیل کننده ی دو نظریه قبلی در این تحقیق است. داده های یافت شده در این تحقیق نشان می دهند که گاه واژه ها و عبارت ها خود به تنهایی معنای مثبت و یا منفی دارند ولی گاهی اوقات شرایط و بافت کلام و یا حتی احساس گوینده و شنونده هستند که تعیین کننده ی مفهوم واقعی گفته می باشند. شرایط فرهنگی را نیز در بیان این پدیده های زبانی از یاد نبریم. بنابراین یک عبارت تحسین آمیز می تواند با توجه به بافت و موقعیت کلام و با توجه به اصول فرهنگی حاکم بر یک جامعه زبانی، معنای تحقیر آمیزی پیدا کند ویا بالعکس. برای حفظ شکل صحیح ارتباطی بینا فردی و رفع سوءتفاهم بین آن ها، کاربران هردو زبان از پارامترهای زبانی و غیر زبانی مانند: تن، تاکید، ژست و غیره استفاده می کنند. همچنین فرهنگ و بافت از عاملان مهم و تصمیم گیرنده در فهم این گونه عبارت ها به شمار می آیند.