نام پژوهشگر: حمید رضا گوشبر

بررسی کارکردهای رقص سماع در طریقت قادریه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اصفهان - دانشکده هنر 1392
  حمید رضا گوشبر   محسن محمدی فشارکی

طریقت قادریه به سبب قدمت از قدیمیترین و بزرگترین سلسله های تصوف و عرفان اسلامی است. این طریقت که به عبدالقادر گیلانی (471-561 هـ ق) منسوب است در پهن? قلمرو کشورهای اسلامی نفوذ و تأثیر بسیاری داشته و همواره به نشر و ترویج اسلام پرداخته است. تصوف و عرفان در فرهنگ اعتقادی و زندگی اجتماعی مردم کردستان جایگاه مهمی دارد. در کردستان تصوف با معرفی طریقت ها قابل بررسی و تبیین است، و طریقت قادریه مهمترین و بانفوذترین شاخ? تصوف در کردستان است. پیروان قادریه خود را پیرو قرآن و سنت پیغمبر می دانند و طریقت را راهی برای رسیدن به خدا می دانند. مهمترین ویژگی این طریقت، مراسم ذکر و سماع آنها است. مراسم قادریه گویای نکات ارزشمند معنوی، اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی خاص آن دیار است.سماع قادری ها دارای کارکرد های مختلف اجتماعی، دینی و مناسکی است و همچنین دارای ابزارهای کلامی (یا پارامتری لغوی گفتمان ها، منطق، فلسفه و شعر) و غیر کلامی (از جمله: ذکر قیام- موسیقی- حرکت- وجد و...)است. با توجه به این ویژگی های برجسته تا به امروز در مورد کارکردها و ساختار و فرم این رقص آیینی مطالعه منسجمی صورت نگرفته است. از آنجایی که این مراسم در دو روز مشخص در هفته برگزار می شود نیز نشان دهنده تأثیر مراسم در زندگی اجتماعی، سیاسی مردم است. وفور نمادهای فرهنگی مردم شناختی در این مراسم از جمله نوع خاص سماعی که اجرا می شود، این مراسم را مستعد تحقیق و تفحص در خور نموده است. نگارنده سعی داشته است با با رویکرد مورد مطالعاتی و استفاده از روش و فنون متداول انسان شناسی- مصاحبه، مشاهد? مشارکتی و منابع کتابخانه ای به تحلیل ساختاری و تحلیل کارکردی سماع و تحلیل جامعه شناختی مناسک و همچنین به بررسی موسیقی و شعر طریقت قادریه -شاخه ی سوله ای- در کردستان بپردازد.