مطالعه حاضر به منظور بررسی تأثیر استفاده از سطوح مختلف مانان-الیگوساکارید (mos) دیواره مخمر بر مولفه های عملکردی، پاسخ های ایمنی، قابلیت هضم مواد مغذی و جمعیت میکروبی روده در مرغان تخمگذار لگهورن به انجام رسید. برای این منظور، از تعداد 150 قطعه مرغ تخمگذار های لاین w-36 استفاده شد. تیمارهای غذایی مورد مطالعه شامل پنج سطح مختلف مانان الیگوساکارید (صفر، 05/0، 10/0، 15/0 و 20/0 درصد) بود که در قالب یک طرح کاملاً تصادفی و طی یک دوره آزمایشی 77 روزه در اختیار پرندگان قرار گرفت. میزان تولید و وزن تخم مرغ به طور روزانه ثبت شد، ولی تمام مولفه های عملکردی به صورت دو بازه زمانی 35 روزه (61-56 و 66-61 هفتگی) گزارش گردید. نتایج نشان داد که از لحاظ وزن تخم مرغ و مصرف خوراک، بین سطوح مختلف mos تفاوت معنی داری وجود نداشت. برخلاف 35 روز دوم، در طی دوره 61-56 هفتگی، ضریب تبدیل خوراک تحت تأثیر معنی دار (05/0 > p) سطوح مختلف mos جیره قرار گرفت، به طوریکه بهترین ضرایب تبدیل غذا به پرندگانی اختصاص داشت که با سطوح 10/0 و 15/0 درصد mos تغذیه شده بودند. استفاده از mos باعث افزایش چشمگیر درصد تخمگذاری (01/0 > p) و بازده تولید تخم مرغ (05/0 > p) گردید و بالاترین میزان تولید و بازده تولید تخم مرغ در ارتباط با سطوح 15/0- 10/0 درصد mos مشاهده شد. تیمارهای آزمایشی اثر معنی داری بر کیفیت داخلی و خارجی تخم مرغ نداشتند و تنها شاخص هاو در نیمه دوم دوره رکوردبرداری، به طور عددی بهبود یافت. افزودن mos به جیره، تیتر تولید آنتی بادی در برابر srbc را طی پاسخ اولیه بهبود (05/0 > p) داد، اما بر تیتر آنتی بادی ثانویه srbc و همچنین تیتر تولید آنتی بادی علیه ویروس بیماری نیوکاسل تأثیر معنی داری نداشت. با وجود اینکه افزودن mos به جیره، غلظت کلسترول سرم پرندگان را تحت تأثیر قرار نداد، اما توانست به طور قابل توجهی میزان ldl (001/0 > p) و تری گلیسریدهای (01/0 > p) سرم را کاهش و hdl (01/0 > p) را افزایش دهد. کمترین میزان تری گلیسریدهای سرم به سطح 15/0 درصد mos و بالاترین میزان hdl به سطح 10/0 درصد mos اختصاص داشت و از طرفی میزان ldl با افزایش سطح mos جیره کاهش یافت. نتایج مربوط به قابلیت هضم مواد مغذی نشان داد که مکمل mos موجب بهبود چشمگیر قابلیت هضم ایلئومی ماده خشک (05/0 > p)، عصاره اتری و پروتئین خام (01/0 > p) گردید. به طور کلی، بهترین ضرایب قابلیت هضم مواد مغذی به مصرف سطوح 10/0 و 15/0 درصد mos اختصاص داشت. از لحاظ جمعیت های میکروبی ایلئوم، تفاوت قابل ملاحظه ای (05/0 > p) بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت. اگرچه مصرف mos در مقایسه با گروه شاهد تأثیری بر جمعیت کل باکتری-های ایلئوم و اشرشیا کلای نداشت، ولی به طور معنی داری (01/0 > p) جمعیت سالمونلاها را کاهش و لاکتوباسیلوس ها را افزایش داد. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که mos تأثیر بسیار سودمندی بر عملکرد، مولفه های بیوشیمیایی خون و قابلیت هضم ایلئومی مواد مغذی داشته، که احتمالاً بخشی از این اثرات مثبت، از طریق تعدیل جمعیت های میکروبی روده اعمال می گردد.