دراین پژوهش، زندگانی و کارنامه سیاسی معاویه بن ابی سفیان به عنوان یکی از چهره های شاخص خاندان بنی امیّه در تاریخ اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. مساله اساسی دراین پژوهش، بررسی و شناخت عملکرد دینی سیاسی معاویه بن ابی سفیان در طول حیات و در دوران حکومت داری او می باشد. به علاوه تحولات اوضاع سیاسی- اجتماعی جامعه اسلامی آن دوران، در زمان حکمرانی وی نیز مد نظر قرار گرفته است. از آن جا که مرگ عثمان و صلح با امام حسن مجتبی(ع) فصل مهمی از کارنامه زندگانی معاویه بن ابی سفیان را تشکیل می دهد، بخش عمده ای از این پژوهش حاضر به این مساله پرداخته است. در این پژوهش از روش تاریخی مبتنی بر مطالعات کتاب خانه ای و منابع تاریخ نگاری استفاده شده است. بر مبنای پژوهش حاضر، معاویه بن ابی سفیان در برهه ای از تاریخ اسلام که مسلمانان دچار هرج و مرج و آشفتگی بودند، به عنوان خلیفه مسلمین به روی کار آمد و به دلیل نقشی که از کشته شدن عثمان و سازماندهی سیاست های به حکومت رسیدن خود در اوضاع داخلی جامعه اسلام داشت، به تدریج به قدرت رسید. بیعت مسلمین با امام حسن مجتبی (ع)، بعد از شهادت امام علی(ع) سبب نگرانی معاویه و نزدیکانش شد از این رو، توطئه صلح تحمیلی و در آخر شهادت آن بزرگوار طرح ریزی گردید.از زمان خونخواهی عثمان تا صلح اجباری با امام حسن(ع) و در تعقیب آن شهادت آن حضرت دوران فعالیت سیاسی- حکومتی معاویه در مقام خلیفه بر حق مسلمین آغاز گردید. او به عنوان یکی از مردان بنی امیّه که مورد توجه اهل شام و بزرگان قریش بود نقش خود را در مقام بنیان گذار حکومت امویان به بهترین وجه ایفا کرد. اما او و ولایعهدش به دلیل جاه طلبی و ظلم های بی حدوحصرشان به مومنین واقعی و اهل بیت عصمت وطهارت و نیز مسائل عیر اخلاقی زندگانی خصوصی شان نتوانستند اطمینان شیعیان و آگاهان جامعه اسلامی را جلب نمایند و قدرت خاندان امّیه برچیده شد و از صحنه حکومت بر مسلمین حذف شدند. کلید واژه ها: زندگانی، معاویه بن ابی سفیان، عمر، عثمان، صلح با امام حسن، یزید.

ظهور اسلام منشاء تحوَلات بزرگی در تاریخ جهان گردید که بر هیچ کس پوشیده نیست. این که اعراب در زمان حیات پیامبر (ص)، اسلام را پذیرفته بودند و پس از مرگ او به سرعت از این آیین برگشتند، موضوعی جالب در زمینه ی مطالعه ی جامعه شناسی تاریخی فراهم می آورد.