نام پژوهشگر: علی رضا محلوجی علی آبادی

تصحیح رساله سبحله حمدله هلّله تکبیریّه ملا غلامرضا آرانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1391
  علی رضا محلوجی علی آبادی   سید حسین سید موسوی

ملا غلامرضا ارانی از جوانی تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در زادگاهش آران فرا گرفت.سپس درکاشان به تکمیل تحصیلات خود پرداخت.وی چندین نوبت به کربلا سفر کرده وهر بار در محافل درس فقه و اصول بزرگانی چون صاحب ریاض و فرزندش حضور یافته.وی پس از حمله وهابیان در سال1216ه.ق به کربلا به اصفهان هجرت نمود وپس ازنیل به درجه اجتهاد به حوزه علمیه قم سفر نموده واز محضر فقیه و اصولی بزرگ میرزای قمی(متوفای 1231ق) بهره مند شد. وی دارای آثار فراوانی است که برخی از آنها احیا گشته وچاپ شده است و برخی به صورت دست نوشته باقی مانده است. موضوع این رساله تحقیق یکی از آثار ایشان است.این اثر شامل چهار رساله"بسمله،حمدله،هلله وتکبیریه"می باشد.وی در این اثرتفسیر و توضیح ذکر شریف تسبیحات اربعه «سبحان الله و الحمدلله ولااله الا الله والله اکبر»پرداخته است.با توجه به اینکه در رکعات سوم و چهارم نمازهای یومیه این ذکر مطرح می شود،تلاش کرده است با شناسایی بیشتر این اذکارمعرفت خواننده را به نماز افزایش دهد. وی در رساله «بسمله»در قالب 10سوال و جواب ذکر سبحان الله را توضیح داده است.نمونه سوالات وی چنین است:چرا این ذکر با سبحان الله شروع شده است؟معنای با در سبحان الله و بحمده چیست؟چرا گاهی اوقات بین سبحان الله و بحمده حرف واوفاصله می اندازد؟ در رساله «حمدله» در غالب 17مطلب به تبیین معنای حقیقی«ال»در ذکر«الحمدلله»پرداخته است.معنای «ال» چیست؟آیا حمد به معنای شکر است؟الله به چه معناست؟ارکان حمدچیست؟. در رساله لااله الا الله 5 مطلب مطرح می شود به طور مثال:کلمه لااله الاالله چه معنائی افاده میکند؟ معنای حرف«لا» چیست؟احتمالات خبر مقدّردر لااله الاالله کدام است؟. رساله تکبیریه نیز به معنای تکبیر اختصاص یافته و این ذکراعظم را از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. مرحوم ملا غلامرضا آرانی با اشرافیت کامل به تفسیرقرآن،روایات ائمه اطهار علیهم السلام برای اثبات دیدگاههای خود سود جسته است. بنابراین در تمامی این رساله ها استدلالات قرآنی و روائی نقش اصلی را ایفاء می کند.