نام پژوهشگر: محسن تکش

ارزیابی اکولوژیک (پراکنش، تخمین جمعیت، فراوانی نسبی، فنولوژی و اپیدمی کایتریدیومایکوزیس) سمندر خال زرد (neurergus microspilotus) در غرب ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه رازی - دانشکده علوم 1390
  محسن تکش   نصرالله رستگارپویانی

در خلال این پایان نامه بر آن شدیم تا به شناسایی زیستگاه های بالقوه و بالفعل این گونه در منطقه بپردازیم. همچنین چندین مشخصه اکولوژیک این گونه از جمله تخمین جمعیت، فراوانی نسبی در دوره مشخصی از سال، فنولوژی این گونه در یکی از اصلی ترین زیستگاه ها به نام کاوات، عوامل تهدید کننده این گونه مانند ابتلا و شیوع بیماری کایتریدیومایکوزیس با عامل پاتوژن فوق الذکر در زیستگاه های شناخته شده مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش به کار گرفته شده برای تعیین زیستگاه ها بیشتر مبتنی بر کار های میدانی و استفاده از دانش بومیان این مناطق بود که با کسب آدرس تقریبی از این افراد به مکان مورد نظر رفته و به علت زیستن این جانور در آب های برکه ای و نهر ها با یافتن این سمندر در هر یک از این زیستگاه ها، gps منطقه مورد نظر ثبت شد. همچنین در برکه ها یا نهر هایی نیز که نیوت در آنها مشاهده نشد، ولی افراد از وقوع آنها در آن مکان ها خبر داده بودند نیز gps ثبت شد. تخمین جمعیت این نیوت ها در نهر کاوات با استفاده از روش زنده گیری- علامت گذاری بر پایه شناسایی آنها توسط عکس صورت پذیرفت. در ارزیابی الگوی حضور روزانه سمندر در آب، چهار برکه در نهر کاوات در نظر گرفته شد و از ساعت 9:30 الی 19:30 از هر برکه در فاصله های زمانی 30 دقیقه ای مشاهده به عمل آمد و تعداد نیوت های هر یک از آنها به ثبت رسید. در ارزیابی فراوانی نسبی از اواسط اسفند ماه تا اواسط مهر-ماه در طی 7 مشاهده از کل سمندر ها در 2000 متر اول نهر کاوات تعداد سمندر ها مشاهده و ثبت شد. برای مشخص کردن اپیدمی کایتریدیومایکوزیس سمندر های در مکان های یافت شده طبق پروتوکل kriger و همکارانش (2006) سوآب کشی شدند. با بررسی های صورت گرفته شش زیستگاه دیگر با نام های هجیج، داریان، نوسمه، قلانی، دشه و دره هرات به جمع زیستگاه های قبلی اضافه شد. در تخمین جمعیت در سه ارزیابی میدانی به ترتیب 895، 2751 و 1876 تخمین زده شد. در مورد فنولوژی این گونه مشخص شد که از ابتدای صبح با نزدیک شدن به ساعات میانی روز تعداد سمندر ها در برکه ها کاهش می یابند و با نزدیک شدن به ساعات انتهایی روز این روند مجدداً رو به افزایش می گذارد. در ارزیابی فراوانی نسبی مشخص شد که با گذر زمان از انتهای زمستان تا اوایل تابستان تعداد سمندر ها افزایش می یابد و با نزدیک شدن به پاییز این میزان کاهش می یابد. در ارتباط با اپیدمی کایتریدیومایکوزیس در سه منطقه کاوات، دوریسان و قلانی به ترتیب 25، 15 و 8 درصد آلودگی قارچی به ثبت رسید.