بررسی تفکر اجتماعی و اقتصادی اندیشمندان هر ملت کمک شایانی به تکامل و بهبود وضع زندگی مردم جامعه می کند. در همین جهت، بازشناسی اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی درباره اقتصاد و جامعه، اندیشمند بزرگی که در دوره ی حساسی از تاریخ ایران می زیست حائز اهمیت بسیاری است. خواجه نصیر تفکر اجتماعی خود را از منظر مدنی به طبع بودن انسان مورد بررسی قرار داده است. در ادامه به نقش محبت در اجتماع به عنوان نیازی اجتماعی برای تألیف قلوب افراد جامعه نگریسته است و ضرورت وجودی عدالت را در راستای پیوند میان اعضای جامعه خاطرنشان می سازد. خواجه معتقد است برای تعالی و تکامل جامعه، باید تقسیم کار اجتماعی شکل بگیرد. طبقات اجتماعی در نظر خواجه همچون عناصر چهارگانه (آب، خاک، آتش و هوا) در طبیعت به اهل قلم، نظامیان، اهل معامله و اهل مزارعه تقسیم می شوند. خواجه متأثر از دیدگاه های پیشینیان، به تقسیم بندی انواع اجتماع ها پرداخته و در نهایت ویژگی های مدینه فاضله مورد نظر خود را توصیف می کند. در بیان دیدگاه های اقتصادی به ضرورت اخلاق اقتصادی که هر فرد باید رعایت نماید و همچنین محبت اقتصادی در سطح کلان می پردازد. خواجه به نقش پول در اقتصاد، مدیریت اقتصاد خانواده و عدالت اقتصادی نیز توجه نموده است. در نهایت برنامه ای جامع و دقیق برای اقتصاد حکومتی ارائه می دهد که نحوه مالیات گیری، انواع درآمدها و روش هزینه کردن آن ها را در بر می گیرد.