تحولات سیاسی در هر فضای جغرافیایی از یکسری متغیرهای مستقل یا وابسته نشأت می گیرد و همیشه وجود یکسری عوامل ژئوپلیتیکی داخلی و خارجی ساختار تحولات سیاسی در یک واحد جغرافیایی را شکل می دهد. با توجه به تحولات سیاسی که در فضای جغرافیایی کشور افغانستان اتفاق افتاده است، چشم اندازهای گوناگون سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی در استراتژی قدرت‏های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای که به افغانستان چشم طمع داشته اند تبلور می کند. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در صدد بر آمده است تا اثرات عوامل ژئوپلیتیکی موثر در حضور نیروهای خارجی در افغانستان را مورد کنکاش قرار دهد و جذابیتها و انگیزههایی که موجب شده توجه قدرت‎های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای به این کشور جلب شود را شناسایی نماید. نتایج پژوهش نشان می دهد که چندین عامل ژئوپلیتیکی در شرایط مختلف توجه بازیگران خارجی را به سوی افغانستان سوق داده است. جغرافیای طبیعی افغانستان در حمله بریتانیا به این کشور اهمیت ویژه‏ای داشته است. موقعیت ژئوپلیتیکی یکی دیگر از عوامل تأثیر گذار در لشکر کشی های شوروی برای اشغال افغانستان به حساب می آید. موقعیت استراتژیکی کشور افغانستان و نزدیک بودن این پهنه جغرافیایی با کشورهای دارای سلاح اتمی حساسیت کشور افغانستان را مضاعف نموده است و همین طور قرار گرفتن افغانستان در همجواری کشورهای آسیای مرکزی دارای ذخایر نفت و گاز و کشور جمهوری اسلامی ایران با شرایط ژئوپلیتیکی و ایدئولوژیکی خاص، از جمله عواملی است که باعث حضور نیروهای خارجی در کشور افغانستان گردیده است.