نام پژوهشگر: مرتضی حسینی گلکار

مطالعه ی فرآیند طراحی و تحلیل صدای فیلم متناسب با تصویر و داستان (نگره ی شکل گرا-کارکردی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده سینما و تئاتر 1392
  مرتضی حسینی گلکار   سید محسن هاشمی

پایان نامه ی حاضر، تحت عنوان "مطالعه ی فرآیند طراحی و تحلیل صدای فیلم متناسب با تصویر و داستان (نگره ی شکل گرا-کارکردی)"، در هشت فصل و پنج پیوست با هدف مطالعه ی مبانی و مفاهیم موثر در فرآیند طراحی و تحلیل صدای فیلم، شکل گرفته است. در راستای این هدف، دو نگره ی شکل گرا و کارکردی باهم تلفیق شده اند، تا موضوع با بیشترین عمقِ ممکن بررسی شود. برداشت مورد نظر از نگره ی شکل گرا در این پایان نامه، متشکل از شکل گرایی روس (به ویژه آرای آیزنشتاین و پودفکین ) و مبانی ساده شده ی نوشکل گرایی (آرای دیوید بردول ) در مورد روایت است. با توجه به اینکه کارکردگرایی، یک مفهوم نظری-تاریخیِ دقیق نیست، ذکر توضیحی در مورد نگره ی کارکردی (کارکردگرایان) لازم است که در این پایان نامه، منظور از چنین نگره ای، مجموعه ی تلاش های متفرق و عموماً هم راستایی است که برای مشخص کردن کارکردهای صدای فیلم به انجام رسیده است. مجموع این آرا در یک نگره ی کلی، تحت عنوان کارکردگرایی متمرکز شده است. برای رسیدن به اهداف پایان نامه و ایجاد نگره ای واحد تحت عنوان شکل گرا-کارکردی، مسیری به شرح زیر را خواهیم پیمود: نخست، جایگاه صدا در شکل (فرم) را بررسی خواهیم کرد، برای این منظور، مفاهیمی چون مونتاژ، متر، ریتم، ساخت یا پیوند، برخورد، دیالکتیک، ریتم درونی، مایه و آوا را از منظر شکل گرایان روس بررسی می کنیم. در این میان به اختلاف آرای شکل گرایان در مورد مفاهیم یادشده نیز اشاره خواهد شد. این اختلاف آرا، که اساسا پیرامون ماده ی خام و فرآیند شکل دهی فیلم است؛ ما را از طریق بررسی دو سوال به پیش می برد: تصاویر عنصر فیلم هستند یا سلول آن؟ مونتاژ حاصل از برخورد مواد خام است یا پیوند ایشان؟. این دو پرسش نهایتاً به بررسی ساختار شکلی فیلم و ماهیت شکلی صدا در کلیت فیلم ختم خواهد شد.تناسبات عمودی صدا و تصویر را نیز در فیلم بررسی خواهیم کرد. سپس از طریق مفهوم روایت، پلی میان شکل گرایی و مطالعه ی کارکردی صدا در فیلم خواهیم زد. برای این منظور مفهومی جدید تحت عنوان کنترپوآن روایی-کارکردی تولید می کنیم. سپس لازم است صدا را به دو قسمت مجزا تقسیم کنیم: موسیقی و جلوه های صوتی . این تجزیه به ما امکان می دهد تا مبانی نسبتاً متفاوتی که برای مطالعه ی هر یک از منظر کارکردی لازم است را جداگانه و مشروح بررسی کنیم؛ مفاهیمی نظری چون: پیوند، همگامی، همگرایی و غیره. گام بعدی بررسی کارکردهای موسیقی فیلم و جلوه های صوتی در فصل هایی مجزا خواهد بود که با مثال هایی از روش ها و تکنیک ها همراه شده است. در نهایت زمانی که صدا را در شکل و کارکرد بررسی کردیم، فرصتی فراهم خواهد شد تا دو نگره را در نگره ای واحد ادغام کنیم. این مهم در فصل آخر با عنوان فصل هشتم: صدای فیلم در نگره ی واحد شکل گرا-کارکردی، انجام می پذیر، که شامل بررسی ماده ی خامِ (صدای) فیلم، فرآیند و روش تأثیر صدا، از منظری واحد خواهد بود که در حکم نتیجه گیری از مجموعه ی مباحث پایان نامه است.