نام پژوهشگر: میکاییل بدرزاده

ارزیابی تخریب مراتع از نظر ترکیب و تراکم گونه ای تحت تأثیر شدت بهره برداری مختلف دام در دامنه های جنوب شرقی سبلان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی 1392
  ویدا احمدآلی   علی اصغری

این تحقیق با هدف بررسی تأثیر شدت چرا و فاصله از کانون بحرانی (روستا) بر میزان درصد تاج پوشش گیاهی، تراکم گونه ای و تولید در سه کانون بحرانی آلوارس، ورگسران و لاطران صورت گرفت. پس از تعیین و بازدید عرصه مورد بررسی، در هر یک از کانون های بحران، در سه سایت اقدام به نمونه گیری گردید. به طوری که، سایت اول در حدود 200 متری از کانون بحران (روستا)، سایت دوم در یک کیلومتری از سایت اول و سایت سوم در دو کیلومتری از سایت اول واقع شد. در هر سایت به صورت سیستماتیک اقدام به استقرار ترانسکت هایی گردید که در طول هر ترانسکت با روش سیستماتیک- تصادفی از 10 پلات یک متر مربعی با فاصله 10 متر از یکدیگر، برای نمونه برداری استفاده شد. در هر پلات درصد تاج پوشش گونه های گیاهی، تراکم گونه ای و تولید مورد بررسی قرار گرفت. برای برآورد تولید از روش قطع و توزین استفاده شد. نمونه های جمع آوری شده پس از انتقال به آزمایشگاه برای خشک شدن، به مدت 24 ساعت در دستگاه آون با دمای 70 درجه سانتی گراد قرار داده شدند. به منظور تجزیه و تحلیل آماری از روش تجزیه واریانس چند متغیّره توسط نرم افزار آماری spss16 استفاده شد. طبق نتایج به دست آمده، در کانون بحران آلوارس، تأثیر فاصله بر درصد تاج پوشش گیاهی و تراکم گونه ای در سطح احتمال 5 درصد معنی دار و در کانون بحرانی ورگسران تأثیر فاصله بر درصد تاج پوشش گیاهی و تولید در سطح احتمال 5 درصد معنی دار شد و همچنین در کانون بحرانی لاطران، تأثیر فاصله بر پوشش تاجی، تراکم گونه ای و تولید در سطح احتمال 5 درصد معنی دار گردید. همچنین، به منظور دستیابی به این فرض که با افزایش فاصله از کانون های بحرانی (روستا) و کاهش فشار چرای دام و بهره برداری های مفرط، تنوع گونه ای افزایش می یابد، از شاخص های تنوع گونه ای توسط نرم افزار ecoligical methodology. ve 6.2 استفاده گردید. در بررسی تنوع گونه ای هیچ گونه روند معنی دار افزایشی با افزایش فاصله از کانون های بحران و کاهش شدت های چرا و بهره برداری مشاهده نگردید. بنابراین، می توان گفت که در این تحقیق، تنوع شاخص مناسبی جهت بررسی اثر شدت چرا بر پوشش گیاهی نمی باشد. در مرحله بعد به منظور گروه بندی سایت ها، از روش های تجزیه خوشه ای، تجزیه به عامل ها، تجزیه به مولفه های اصلی (pca) و آنالیز تطبیقی متعارفی (cca) استفاده گردید. در گروه بندی 9 سایت مورد مطالعه با روش های مذکور و با فرض اینکه در نتایج این گروه بندی ها، سایت های اول هر سه کانون بحرانی (فاصله اول) در یک گروه، سایت های دوم هر سه کانون بحرانی (فاصله دوم) در یک گروه و سایت های سوم هر سه کانون بحرانی (فاصله سوم) در یک گروه، طبقه بندی شدند، امّا مطابق گروه بندی حاصل از روش های خوشه بندی، تجزیه به عامل ها و pca، گروه بندی مطابق فرض صورت نگرفت. به گونه ای که سه سایت کانون بحران لاطران و دو سایت آخر از کانون بحران ورگسران در گروه 1، سه سایت نمونه-گیری شده در روستای آلوارس در گروه 2 و سایت اول نمونه گیری شده در کانون بحران ورگسران در گروه 3 قرار گرفت. بعد از انجام این روش ها و نرسیدن به نتیجه مورد نظر، در مرحله آخر از روش cca نیز به منظور گروه بندی سایت ها استفاده گردید. در این روش، تا حدودی گروه بندی مورد انتظار صورت پذیرفت. به گونه ای که سه سایت آخر نمونه برداری شده در هر کانون بحرانی به دلیل وجود ویژگی-های اکولوژیکی و خصوصیات پوشش گیاهی مشابه، در یک گروه قرار گرفتند، اما سایت دوم کانون بحرانی آلوارس به طور جداگانه در یک گروه و 5 سایت دیگر نمونه برداری شده در یک گروه، طبقه بندی شدند.