برنامه ریزی توسعه تولید یک مسئله مهم در مطالعات سیستم قدرت است. این برنامه ریزی مشخص می کند که چه نوع واحد تولیدکننده باید احداث شود و چه موقع واحدهای تولیدی در طول یک برنامه بلندمدت باید به کار گرفته شوند. با پیشرفت سازوکار بازار برق، فرضیات سنتی و مدل های برنامه ریزی توسعه تولید دگرگون شد. در حقیقت حل این مسئله در سیستم های سنتی به صورت متمرکز بود و هدف آن حداقل کردن هزینه برنامه ریزی برای سیستم بود. اما در سازوکار رقابتی همه ی واحدهای تولیدی به نحوی سرمایه گذاری می کنند تا سود خود را بیشینه کنند. در این پایان نامه ابتدا مسئله برنامه ریزی توسعه تولید برای یک سیستم تجدید ساختاریافته که رقابت ابتدایی در آن شکل گرفته بررسی می شود. هدف این مسئله کاهش هزینه تولید و کاهش انتشار آلودگی است که برای حل آن از الگوریتم بهینه سازی زنبور عسل استفاده می شود. در ادامه یک سیستم تجدید ساختار یافته با رقابت کامل در تولید انرژی در نظر گرفته می شود. در این حالت برنامه-ریزی توسعه تولید در دو سطح ملی و منطقه ای انجام خواهد شد. در سطح منطقه ای هر تولیدکننده با رعایت قیود فنی و اقتصادی به دنبال بیشینه کردن سود خود است. در این سطح مسئله برنامه ریزی توسعه تولید با استفاده از الگوریتم بهینه سازی زنبور عسل برای حداکثر کردن سود هر تولیدکننده انجام می شود. نتایج این بهینه سازی به بهره بردار سیستم در سطح کلان و ملی برای بررسی رعایت قیود سیستمی و انجام تئوری بازی بهبودیافته میان تولیدکنندگان ارسال می شود. این روند که روش ترکیبی تئوری بازی بهبودیافته و بهینه سازی هوشمند نامیده شده تا آنجا تکرار می-شود که هیچ تولیدکننده ای تغییری در برنامه ریزی فردی خود ندهد. این روش بر روی دو سیستم نمونه اجرا شده و نتایج آن مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. در ادامه مسئله برنامه ریزی توسعه تولید در بازار رقابتی با دو هدف در نظر گرفته می شود. در کنار هدف بالا بردن سود، هدف کاهش انتشار آلودگی نیز برای شرکت های تولیدکننده اهمیت می یابد. با استفاده از الگوریتم بهینه سازی زنبور عسل چندهدفه این مسئله حل می شود و نتایج آن بررسی می شود.